عواملی که باعث افزایش فشار خون در فصل زمستان می شوند

فشار خون بالا یا پرفشاری خون وضعیتی است که در آن نیروی خون به دیواره های شریان بسیار زیاد است. اغلب از آن به عنوان “قاتل خاموش” یاد می شود، زیرا می تواند برای سال ها مورد توجه قرار نگرفته و بدون علائم خاصی به قلب، رگ های خونی و سایر اندام های حیاتی شما آسیب برساند.

در حالی که فشار خون بالا می تواند تحت تأثیر ژنتیک (سوابق خانوادگی) و سن باشد، سبک زندگی نقش مهمی در توسعه و مدیریت آن دارد. با کمال تعجب، فصل زمستان می تواند خطر ابتلا به فشار خون را به دلیل چندین اشتباه رایج در سبک زندگی بالا ببرد. برای آشنایی با این اشتباهات رایج و آگاهی از اینکه آیا مرتکب هر یک از آنها هستید، با ما تا انتهای این مطلب همراه شوید.

تغییرات فصلی در تعدادی از عوامل خطر نشان داده شده است که ممکن است نقش اساسی در فصلی بودن فشار خون بالا داشته باشد مانند نورآدرنالین، کاتکول آمین و وازوپرسین، ویتامین D و کلسترول سرم. با این حال، تعدادی از مطالعات نیز تأثیر مستقیم دمای محیط و فعالیت بدنی بر فشار خون را نشان داده اند.

چگونگی تاثیر فصل زمستان بر فشار خون

تأثیر فصلی بر فشار خون شریانی توسط مطالعات مختلف بر اساس اندازه‌گیری‌ های منفرد یا مکرر در میان بزرگسالان، سالمندان و کودکان و همچنین افراد سالم و دارای فشار خون بالا نشان داده شده است.

در تمام این مطالعات، فشار خون سیستولیک و دیاستولیک به طور میانگین در فصل زمستان و در تابستان به اوج خود رسیده است.این تغییر احتمالاً بر شیوع فشار خون در فصول مختلف تأثیر می‌گذارد، زیرا افزایش فشار خون در زمستان، نسبت افراد را از فشار خون نرمال به گروه پرفشاری خون تغییر می‌ دهد.

این تنوع با عوامل خطر متعددی مانند دما، فعالیت بدنی، آلودگی هوا و اشعه ماوراء بنفش مرتبط است. سایر عوامل خطر فصلی بالقوه مهم مانند تغییرات فصلی در سطح سرمی کلسترول، نورآدرنالین، کاتکول آمین و وازوپرسین که تمایل به افزایش در زمستان دارند.

تغییرات فصلی در فشار خون در بیماران مبتلا به فشار خون بالا، دریافت کنندگان پیوند کلیه، بیماران همودیالیزی، افراد سالم و پس از ورزش مشاهده شده است.

این تغییر در بیماران مبتلا به فشار خون تحت درمان و درمان نشده نیز مشاهده شده است. مطالعات انجام شده در این زمینه نشان می دهد که یک همبستگی معکوس بین فشار خون و دمای محیط وجود دارد.

دکتر Francisco Lopez-Jimenez در این باره می گوید: فشار خون به طور کلی در زمستان بالاتر و در تابستان پایین تر است. این امر به این دلیل که دمای پایین باعث باریک شدن موقت رگ های خونی می شود. این تغییر در نهایت منجر به افزایش فشار خون می شود زیرا فشار بیشتری برای عبور خون از رگ ها و شریان های باریک مورد نیاز است.

علل احتمالی افزایش فشار خون در فصل زمستان

1- کمبود یا عدم انجام فعالیت بدنی

در هر دو جنس (زنان و مردان)، سطح کلی فعالیت بدنی در تابستان به طور قابل توجهی بالاتر از زمستان است. دمای سردتر و روزهای کوتاه تر می تواند شما را تشویق کند که از تمرین خود صرف نظر کرده و زیر پتوی گرم خود استراحت کنید.

با این حال، اگرچه این کار به طور موقت آرامش بخش و لذت بخش است، عدم انجام ورزش و داشتن یک سبک زندگی کم تحرک می تواند منجر به افزایش وزن، افزایش استرس و کاهش تناسب اندام قلبی عروقی شود که همگی به افزایش فشار خون کمک می کنند.

حفظ یک برنامه ورزشی ثابت، حتی در طول زمستان، برای مدیریت فشار خون بالا ضروری است. در تمرینات داخل سالن شرکت کنید یا به باشگاه بپیوندید تا حتی در ماه های سردتر سال نیز به انجام فعالیت بدنی متعهد بمانید.

عدم تحرک بدنی ارتباط مثبتی با فشار خون بالا دارد و مطالعات مداخله ای نشان داده اند که افزایش فعالیت بدنی در درمان فشار خون بالا در جمعیت های مختلف موثر است.

با توجه به این موضوع، فعالیت بدنی به طور گسترده در درمان بیماری فشار خون بالا مورد حمایت قرار می گیرد.
اینکه چگونه فعالیت بدنی بر فشار خون تأثیر مثبت می‌ گذارد هنوز به طور کامل مشخص نیست. یکی از مکانیسم های اولیه ای که تصور می شود فعالیت بدنی از طریق آن بر فشار خون تأثیر می گذارد، بهبود عملکرد اندوتلیال است.

اندوتلیوم برای حفظ تون وازوموتور طبیعی، افزایش سیالیت خون و تنظیم رشد عروقی عمل می کند. ناهنجاری در این عملکرد ها به بسیاری از فرآیند های بیماری از جمله آنژین صدری، انفارکتوس میوکارد، وازواسپاسم عروق کرونر و فشار خون کمک می کند.

ورزش باعث افزایش جریان خون می شود که منجر به افزایش تنش برشی می شود که نیرویی است که موازی با رگ های خونی عمل می کند.

تنش برشی افزایش یافته منجر به اتساع عروق وابسته به اندوتلیوم و با واسطه جریان می شود. افزایش مزمن تنش برشی برای بهبود عملکرد اندوتلیال در مطالعات حیوانی و همچنین در برخی مطالعات محدود انسانی یافت شده است.

مکانیسم دیگری پیشنهاد می‌ کند که فعالیت بدنی ممکن است افزایش فعالیت عصبی سمپاتیک را که در فشار خون ضروری رایج است، کاهش دهد.

2- هوای سرد محیط

مطالعات متعددی رابطه بین فشار خون (BP) و دمای خارجی را پیدا کرده اند که بیشترین فشار در دمای سرد و کمترین فشار در دمای نسبی گرم ثبت شده است.
در برخی از مطالعات، اندازه‌گیری فشار خون در جمعیتی از افراد مبتلا به فشار خون بالا ثبت شد، در حالی که در مطالعات دیگر فشار خون نرمال بود. در حدود بیست داوطلب دارای فشار خون طبیعی، تأثیر متوسط اما قابل توجهی از دمای محیط بر فشار خون دیده شد. افزایش قابل توجهی در فشار خون سیستولیک (SBP) و فشار خون دیاستولیک (DBP) هنگام انتقال از محیط با دمای بالاتر به محیط با دمای پایین‌ تر مشاهده شد.

در مطالعه انجام شده در ایالات متحده، فشار خون دیاستولیک همراه با کاهش 5 درجه سانتی گراد در میانگین متحرک 7 روزه دما به ترتیب از 1.01٪ به 2.09٪ و از 1.55٪ تا 2.49٪ برای دمای محیط و دمای ظاهری افزایش یافت.

در مطالعه دیگری که بر روی افراد 65 تا 74 ساله انجام شد، تنها بر اساس 96 شرکت کننده ای که در 1 تمرین عمومی استخدام شده بودند، نشان داد که کاهش 1 درجه سانتیگراد در دمای اتاق نشیمن با افزایش 1.3 میلی متر جیوه در SBP و 0.6 میلی متر جیوه در DBP مرتبط است.

همچنین کاهش 1 درجه سانتیگراد در میانگین دمای خارج از منزل نیز با افزایش 0.43 میلی‌متر جیوه در SBP و 0.29 میلی‌متر جیوه در DBP در پانزده سالمند ژاپنی مرتبط بود.

مطالعه دیگری نتایج بسیار مشابهی را نشان داد و در سال 2007 گزارش داد که افزایش 1 درجه سانتی‌گراد در دمای داخل خانه باعث کاهش SBP به طور متوسط 0.31 میلی‌ متر جیوه می‌ شود، در حالی که افزایش 1 درجه سانتی‌گراد در دمای بیرون، فشار خون را با میانگین 0.19 میلی‌متر جیوه کاهش می‌ دهد.

در مطالعه دیگری که بر روی یک جمعیت روستایی غنا انجام شد، مشخص شد که فشار خون سیستولیک به ازای هر 10 درجه سانتیگراد افزایش دمای محیط، 5 میلی‌متر جیوه کاهش می‌ یابد.

مقاله مرتبط: چرا در زمستان بیشتر سرما می خوریم؟ بینی خود را مقصر بدانید

3- سطوح پایین ویتامین دی در زمستان

تغییرات فصلی قابل توجهی در سطح ویتامین D در چندین گروه مورد مطالعه قرار گرفته مشاهده شد که نشان می‌ دهد سطح ویتامین دی در بدن در طول تابستان و بهار افزایش می‌ یابد و این در حالیست که به تدریج در پاییز و زمستان کاهش پیدا می کند.
چندین مطالعه بالینی و اپیدمیولوژیک نشان داده اند که بین فشار خون بالا و سطح پایین ویتامین D ارتباط وجود دارد و مکانیسم های بیولوژیکی قابل قبولی نیز در زمینه ثابت شده اند.

برای انسان، قرار گرفتن پوست در معرض اشعه ماوراء بنفش B که منبع اصلی ویتامین D است، با کاهش فشار خون مرتبط است.
در یک مطالعه انجام شده، محققان 18 بیمار مبتلا به فشار خون خفیف را به طور تصادفی در معرض اشعه ماوراء بنفش B (UV-B) یا اشعه ماوراء بنفش A (UV-A)، به مدت سه بار در هفته و برای مدت کلی 6 هفته قرار دادند.

در این مطالعه، محققان دریافتند که افزایش 162 درصدی سطح ویتامین دی در گروه UV-B همراه با کاهش 6 میلی متر جیوه در فشار خون سیستولیک و دیاستولیک وجود دارد.

علاوه بر این، یک مطالعه مداخله ای منفرد که روی 148 زن مسن دارای کمبود ویتامین D انجام شد، کاهش 9.3 درصدی فشار خون سیستولیک با مکمل ویتامین D و کلسیم را در مقایسه با کلسیم به تنهایی نشان داد.

علیرغم شواهد مطالعات بالینی و اپیدمیولوژیک، مکانیسم هایی که می توانند ارتباط بین فشار خون و کمبود ویتامین D را توضیح دهند بحث برانگیز هستند.

4- تغییرات هورمونی 

هورمون ها و مواد فعال عروقی مانند وازوپرسین (AVP)، نوراپی نفرین (NE)، اپی نفرین (E) و آنژیوتانسین II، آلدوسترون ها و کاتکولامین ها در تغییر فشار خون در فصول مختلف نقش دارند.

در مطالعه ای که در کشور ژاپن انجام شد، میانگین نورآدرنالین پلاسما، دفع کاتکول آمین ها و سدیم از طریق ادرار در زمستان به طور قابل توجهی بیشتر از تابستان در بیماران مبتلا به فشار خون بالا بود. هیچ تفاوت قابل مقایسه ای در فعالیت رنین پلاسما یا غلظت آلدوسترون پلاسما یافت نشد.

علاوه بر این، قرار گرفتن در معرض هوای سرد 4 درجه سانتی گراد به مدت 30 دقیقه، سطح وازوپرسین پلاسما را در انسان ها کاهش می دهد.

در مطالعه دیگری، آلدوسترون پلاسما (PA) به طور قابل توجهی از تابستان تا زمستان 59 درصد افزایش یافت، در حالی که نوراپی نفرین پلاسما (PNE)، اپی نفرین پلاسما و فعالیت رنین پلاسما (PRA) به ترتیب 19، 2 و 17 درصد افزایش یافت.

در بیست داوطلب مرد سالم که به مدت 120 دقیقه در معرض دمای 10 درجه سانتیگراد قرار گرفتند، دکتر Leppäluoto و همکارانش متوجه افزایش قابل توجهی در سطح سرمی نورآدرنالین از 4.5 به 6.3 نانومول در لیتر شدند.

یک مطالعه آلمانی نشان داد که سطوح اندوتلین-1 تغییرات قابل توجهی را با یک الگوی سینوسی در طول سال نشان می دهد: مقادیر نادر در ژانویه و مقادیر اوج در جولای رخ داده است.

آنژیوتانسین II ارتباط معنی داری با اندوتلین-1 نشان داد و ریتمیک آن را موازی کرد. در مقابل، کاتکول آمین های پلاسما الگوی مخالفی از خود نشان دادند.

در تلاشی برای مطالعه اثرات سرما بر فشار خون و سیستم رنین-آنژیوتانسین-آلدوسترون، 34 فرد جوان سالم با یا بدون سابقه خانوادگی فشار خون اساسی در معرض سرمای متوسط (4 درجه سانتیگراد به مدت 1 ساعت) یا سرمای شدید قرار گرفتند (قرار دادن دست ها در دمای 0 درجه سانتیگراد به مدت 10 دقیقه).
زمانی که شرکت کننده ها لباس تابستانی می‌ پوشیدند، دما، فشار خون، آلدوسترون، کورتیزول و نورآدرنالین آنها افزایش می یافت، اما زمانی که شرکت کننده ها لباس زمستانی می‌ پوشیدند، افزایشی در فشار خون مشاهده نشد.

صرف نظر از لباس پوشیده، جریان خون پوست و فعالیت رنین پلاسما در پاسخ به سرمای متوسط به طور قابل توجهی کاهش یافت، اما آنژیوتانسین II بسیار ناچیز کاهش پیدا کرد.

سرمای شدید باعث افزایش فشار خون، کورتیزول، آلدوسترون و نورآدرنالین می شود.

این مطالعه نشان داد که در بین هورمون‌ های مختلف مورد مطالعه، نورآدرنالین تنها هورمونی است که باعث افزایش فشار خون در پاسخ به سرما می‌ شود.

5- افزایش میزان آلودگی هوا

چندین مطالعه اپیدمیولوژیک ارتباط مثبتی بین نوسانات کوتاه مدت در سطوح ذرات معلق محیطی (PM) و فشار خون شریانی گزارش کرده اند.
در مطالعه ای که توسط دکتر جانسون و دکتر پارکر در ایالات متحده انجام شد، از داده های یک نظرسنجی بزرگ و سراسری در ایالات متحده استفاده کرد که در آن افراد 30 سال یا بیشتر بودند. این مطالعه نشان داد که سطوح ذرات معلق محیطی 2.5 با کمی افزایش خطر فشار خون همراه است.

در مطالعه دیگری Auchincloss و همکارش ارتباط مقطعی بین سطوح ذرات معلق محیطی 2.5 کوتاه مدت محیط و فشار خون سیستولیک و دیاستولیک، فشار متوسط شریانی و فشار نبض را بررسی کردند. آنها دریافتند که فشار خون سیستولیک و فشار نبض با سطوح محیطی PM 2.5 ارتباط مثبت دارند و این ارتباط در حضور ترافیک جاده‌ ای قوی‌ تر است.
در جریان آلودگی هوا در اروپا در ژانویه 1985، ارتباطی بین فشار خون و آلودگی هوا مشاهده شد. غلظت مداوم کل ذرات معلق و دی اکسید گوگرد با افزایش فشار خون سیستولیک 1.79 میلی متر جیوه به ازای 90 میکروگرم بر متر مکعب کل ذرات معلق و 0.74 میلی متر جیوه در هر 80 میکروگرم در متر مکعب دی اکسید گوگرد همراه بود.

6- افزایش مصرف شکر و نمک در زمستان

زمستان مترادف با غذا های راحتی است که اغلب سرشار از شکر، نمک و کالری هستند. چه حلوا باشد و چه شکلات داغ، مصرف ما اغلب در زمستان ها افزایش می یابد. یکی از دلایل افزایش مواد مضر و فرآوری شده یا آماده، تهیه غذا از رستوران ها به صورت آنلاین در خانه به دلیل عدم بیرون رفتن از خانه در هوای سرد است.

علاوه بر این، میان وعده‌ های شما از جمله سوپ آماده، چیپس، پیتزا، و وعده‌ های غذایی منجمد می‌تواند منجر به افزایش مصرف سدیم و افزایش وزن شود. مصرف بیش از حد نمک یک عامل خطر شناخته شده برای فشار خون بالا است، زیرا می تواند باعث حفظ آب در بدن و افزایش فشار خون شود.

مطمئن شوید که بیشتر غذا های خانگی می‌ خورید، کنترل وعده‌ ها را مدیریت می‌ کنید و میوه‌ ها و سبزیجات فراوان مصرف می کنید.

7- ننوشیدن آب کافی

این یک تصور غلط رایج است که کم آبی در درجه اول یک نگرانی در طول ماه های گرم تابستان است. با این حال، در زمستان، افراد ممکن است احساس تشنگی نکرده و در نتیجه، آب کمتری بنوشند.

کم‌ آبی بدن می‌ تواند باعث افزایش فشار خون شود، زیرا بدن تلاش می‌ کند با انقباض رگ‌ های خونی، آب را ذخیره کند. برای هیدراته ماندن مناسب در زمستان، نوشیدن منظم آب ضروری است، حتی اگر به اندازه تابستان احساس تشنگی نمی کنید.

نوشیدنی‌ های گرم مانند چای‌ گیاهی و آب گرم نیز می‌ توانند به حفظ سطح هیدراتاسیون کافی کمک کنند.

8- افزایش استرس

فصل زمستان به دلیل آمادگی برای تعطیلات، گردهمایی های خانوادگی و نگرانی های مربوط به آب و هوا و نیز ترس از بیمار شدن می تواند استرس بیشتری به همراه داشته باشد.

استرس یک محرک شناخته شده برای فشار خون بالا است، زیرا واکنش “جنگ یا گریز” بدن را فعال می کند و منجر به افزایش فشار خون می شود.

تمرین تکنیک های مدیریت استرس، مانند مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفس عمیق، می تواند به ویژه در طول زمستان برای کمک به حفظ فشار خون در محدوده سالم مفید باشد.

9- افزایش سطح کلسترول سرم

مطالعات متعددی در مورد ارتباط بین کلسترول و فشار خون انجام شده است. کلسترول سرم به شدت با اختلال عملکرد اندوتلیال و کاهش فراهمی زیستی اکسید نیتریک مرتبط است که ممکن است منجر به سفت شدن شریان عملکردی شود.

در خرگوش های تغذیه شده با کلسترول، استرس اکسیداتیو افزایش یافته است که به اختلال عملکرد اندوتلیال نسبت داده می شود.

استرس اکسیداتیو عملکرد گیرنده های دوپامین کلیوی را در موش ها کاهش می دهد و منجر به احتباس سدیم و فشار خون بالا می شود.

جالب توجه است که تغییرات فصلی قابل توجهی در سطح کلسترول پلاسما با مقادیر بالاتر در زمستان در بسیاری از مطالعات گزارش شده است.

همچنین در مطالعه ای که در کشور نروژ انجام شد، مشخص شد که اسیدهای چرب آزاد و گلیسرول در ژانویه تا مارس بالا، در آوریل تا ژوئیه کم و دوباره در آگوست تا سپتامبر بالا بوده اند.

نتیجه گیری

افزایش قابل توجه فشار خون سیستولیک و دیاستولیک در طول زمستان نسبت به تابستان به وضوح ثابت شده است.

چندین دلیل ممکن برای فصلی بودن فشار خون بالا وجود دارد: دمای خارجی، فعالیت بدنی، تغییرات فصلی در نورآدرنالین، کاتکولامین و وازوپرسین، ویتامین D و کلسترول سرم از جمله عوامل مهمی هستند که می‌ توانند در تغییر فشار خون نقش داشته باشند.

با این حال، شواهد نشان می دهد که می توان تعدادی از اقدامات احتیاطی ساده برای کاهش خطر ابتلا به فشار خون بالا در زمستان انجام داد. این راهکار ها شامل گرمایش کافی در داخل خانه، پوشیدن لباس های محافظ به ویژه برای بیماران مسن است. همچنین باید تلاش کرد تا اطمینان حاصل شود که سبک زندگی ما، در رابطه با رژیم غذایی و ورزش منظم، حداقل در زمستان به اندازه تابستان سالم باشد.

منابع

1- Winter Hypertension: Potential mechanisms

2- Seasonality of hypertension

ترجمه و بازنویسی شده توسط مجله پزشکی سلام