آیا چاقی واقعاً خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش می دهد؟

بسیاری از انجمن های زوال عقل به افراد توصیه می کنند که وزن خود را در حد مناسب نگه داشته تا خطر ابتلا به زوال عقل را کاهش دهند. اما برخی مطالعات نشان داده اند که چاقی ممکن است در واقع از زوال عقل محافظت کند! در این میان علم چه می گوید؟

شواهدی که چاقی را با زوال عقل مرتبط می کنند، در ابتدا قانع کننده به نظر می رسند. به عنوان مثال، می دانیم که چاقی در میانسالی با افزایش خطر ابتلا به زوال عقل در سنین بالاتر همراه است.

ما همچنین می دانیم که چاقی به رگ های ریز خونرسانی به مغز آسیب می زند و یکی از دلایل اصلی فشار خون بالا، دیابت و التهاب مزمن است که همگی به طور مکرر با خطر زوال عقل مرتبط شده اند.

با این حال، نتیجه چندان واضح نیست. به عنوان مثال، اگر چاقی واقعاً باعث زوال عقل می شود، چرا همزمان با افزایش تعداد افراد چاق، نرخ زوال عقل در غرب در دهه های اخیر کاهش یافته است؟ و چرا چندین مطالعه مشاهده ای چیزی به نام «پارادوکس چاقی» را گزارش کرده‌ اند که به نظر می‌ رسد چاقی با کاهش خطر زوال عقل در ارتباط است؟

با کنار گذاشتن مشکل طولانی مدت در تعریف منظور ما از چاقی و زوال عقل (که هر دو اصطلاحات نسبتاً گسترده ای برای شرایطی هستند که می توانند به روش های مختلف تعریف شوند)، بسیاری از مشکلات در تعیین اینکه آیا یکی باعث دیگری می شود یا خیر ناشی از محدودیت در نوع داده های در دسترس دانشمندانی است که سعی در پاسخ به این سوال دارند.

در یک دنیای ایده آل، ما به دنبال آزمایش این سوال با طراحی یک کارآزمایی تصادفی هستیم. در این کارآزمایی، هزاران نفر به طور تصادفی به مداخله ای اختصاص داده می شوند که منجر به چاقی نیمی از آنها برای مدت طولانی می شود در حالی که نیمی دیگر چاقی نیستند.

اگر بعداً مشخص شود که افراد چاق بیشتر در معرض ابتلا به زوال عقل در سنین بالاتر قرار دارند، می‌ توانیم نسبتاً مطمئن باشیم که علت این امر باید همین موضوع باشد. انجام این نوع کارآزمایی ها به ندرت امکان پذیر است، چراکه نه تنها بسیار وقت گیر و پرهزینه هستند، بلکه غیراخلاقی نیز می باشند. (اگر به طور تصادفی گروهی از افراد را به طور عمدی برای مدت طولانی چاق کنند، پیامد بسیار بد آن را تصور کنید!).

بنابراین، بیشتر مطالعات بر داده های مطالعات مشاهده ای تکیه دارند. این داده ها شامل دنبال کردن گروه بزرگی از افراد برای مدت طولانی است تا بتوان ارتباط طولانی مدت بین چاقی و زوال عقل را مورد بررسی قرار داد.

اگرچه مطالعات مشاهده‌ ای منبع ارزشمندی برای دانشمندان است، اما این مطالعات می‌ توانند با سوگیری‌ هایی مواجه شوند که اغلب تفسیر نتایج را دشوار می سازند.

یکی از این سوگیری‌ های مرتبط با تحقیقات زوال عقل، «علیت معکوس» است، به‌ ویژه اگر افراد مورد مطالعه مسن بوده و زمان پیگیری نیز کوتاه باشد. در این شرایط، ممکن است افرادی که در مراحل اولیه ابتلا به زوال عقل قرار دارند، زمانی که مطالعه شروع می‌ شود، به مرور زمان در نتیجه بیماری وزن کم کنند، نه برعکس. این همان چیزی است که مشکوک به پارادوکس چاقی است.

یکی دیگر از مسائل رایج “سوگیری مخدوش کننده” است. اینجاست که ارتباط ظاهری بین چاقی و زوال عقل با معیار متفاوتی که به هر دو مربوط می شود، ایجاد می گردد. یکی از این نمونه ها هوش دوران کودکی است، عاملی که به ندرت در مطالعات مشاهده ای اندازه گیری می شود، اما در صورت وجود، نشان داده شده است که به طور بالقوه ارتباط هایی را توضیح می دهد که در غیر این صورت می تواند به دلیل چاقی در سنین بالاتر مقصر شناخته شود.

همچنین بخوانید >> چاقی در نوجوانی باعث افزایش خطر ابتلا به 17 سرطان در بزرگسالی می شود

کارآزمایی کنترل شده تصادفی در خصوص نقش چاقی در ابتلا به زوال عقل و آلزایمر

بنابراین، چگونه می توانیم برای مقابله با این مسائل سوگیری تلاش کنیم؟ یکی از تکنیک‌ های هوشمندانه اخیر، انجام کاری به نام مطالعه تصادفی‌ سازی مندلی است که گاهی به آن «آزمایش تصادفی‌ سازی شده طبیعت» نیز گفته می‌ شود.

در این نوع مطالعه، دانشمندان جمعیت بزرگی را صرفاً بر اساس داشتن یا نداشتن ژن (یا ژن ها) عامل چاقی به دو گروه تقسیم می‌ کنند. از آنجایی که این ژن‌ ها به‌طور تصادفی از هر دو والدین به ارث برده می شوند، منجر به «تصادفی‌ سازی طبیعی» جمعیت به دو گروه می‌ شود که در مجموع برای هر عاملی به جز وضعیت چاقیشان متعادل هستند.

به دلیل اینکه این نوع آزمایش بدون سوگیری های بالقوه خود می باشد، بنابراین هر گونه تفاوت در میزان خطر ابتلا به زوال عقل به طور مستقیم ناشی از چاقی تفسیر می شود.

حداقل ده مطالعه از این تکنیک برای آزمایش اینکه آیا چاقی ممکن است باعث بیماری آلزایمر شود (رایج ترین شکل زوال عقل) استفاده کرده اند، اما فقط یکی از آنها پیوند بین این دو را شناسایی کرده است.

بنابراین، برگردیم به این سوال: آیا چاقی واقعاً خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش می دهد؟ همانطور که دانشمندان دوست دارند بگویند، فقدان شواهد کافی با نبود شواهد یکسان نیست. یا به عبارت دیگر، فقط به این دلیل که هنوز اطلاعات کافی نداریم تا بگوییم که ارتباطی وجود دارد، به این معنیا نیست که هیچ ارتباطی وجود ندارد.

علم یک فرآیند فزاینده است. با گذشت زمان و با جمع‌ آوری داده‌ های بیشتر و توسعه تکنیک‌ های بهتر، پاسخ روشن‌ تری برای این سؤال پدیدار خواهد شد.

همچنین بخوانید >> چاقی در دوران کودکی احتمال ابتلا به ام اس در بزرگسالی را دو برابر می کند

تا آن زمان، توصیه محققان این مطالعه این است که به پیشنهاد سازمان های زوال عقل گوش کرده و سعی کنید وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید. با انجام اینکار، حداقل خطر ابتلا به طیف گسترده ای از سایر مشکلات عمده سلامتی را کاهش داده و حتی ممکن است خطر ابتلا به زوال عقل را نیز کاهش دهید.

این مقاله توسط Scott Chiesa، پژوهشگر ارشد و پژوهشگر آلزایمر در دانشگاه کالج لندن نوشته شده است.

این مقاله از The Conversation تحت مجوز Creative Commons بازنشر گردیده است.

منبع مقاله

ترجمه و بازنویسی شده توسط مجله پزشکی سلام