آسیب حاد کلیه یا نارسایی حاد کلیه (Acute kidney injury یا به اختصار AKI) وضعیتی است که در آن کاهش ناگهانی توانایی کلیه ها در فیلتر کردن مواد زائد در طی چند ساعت یا چند روز رخ می دهد. این وضعیت می تواند از از دست دادن جزئی عملکرد کلیه تا نارسایی کامل کلیه متغیر باشد.
آسیب حاد کلیه معمولاً به عنوان عارضه یک بیماری جدی دیگر رخ می دهد. همانطور که از نامش پیداست، این وضعیت نتیجه یک آسیب (ضربه) فیزیکی به کلیه ها نیست. برخی علائم رایج شامل تورم پا ها و خستگی بیش از حد است.
این نوع آسیب کلیوی معمولاً در افراد مسن که دچار سایر بیماری ها و شرایط نامطلوب پزشکی که کلیه ها را نیز تحت تأثیر خود قرار می دهند هستند، دیده می شود.
ضروری است که AKI به موقع تشخیص داده شده و به موقع نیز درمان شود.
بدون درمان سریع، سطوح غیرطبیعی املاح و مواد شیمیایی می تواند در بدن انباشته شود که بر توانایی سایر اندام ها برای عملکرد صحیح تأثیر می گذارد.
اگر کلیه ها به طور کامل از کار بیفتند، ممکن است نیاز به استفاده موقت از دستگاه دیالیز داشته باشید یا حتی منجر به مرگ شود. آسیب حاد کلیه همچنین می تواند کودکان و جوانان را تحت تاثیر قرار دهد.
علائم آسیب حاد کلیه
اگر شما یا شخصی که می شناسید دارای علائم آسیب حاد کلیه است، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
این وضعیت می تواند بدون علامت باشد. اما برخی علائم وجود دارند که نشان از بروز نارسایی حاد کلیه می دهند، این علائم هشدار دهنده عبارت اند از:
- تورم ساق پا، مچ پا و پا
- خستگی زیاد و یا احساس بیماری و ضعف
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع
- درد قفسه سینه
- اسهال
- کم آبی بدن
- ادرار کردن کمتر از حد معمول
آسیب حاد کلیه حتی اگر به نارسایی کامل کلیه پیشرفت نکند نیز باید جدی گرفته شود چرا که بر کل بدن تأثیر گذاشته، نحوه استفاده از برخی دارو ها توسط بدن را تغییر می دهد و می تواند برخی از بیماری های موجود را وخیم تر کند.
نارسایی حاد کلیه با بیماری مزمن کلیوی متفاوت است، وضعیتی که کلیه ها به تدریج عملکرد خود را در مدت زمان طولانی از دست می دهند.
مقاله مرتبط >> کارسینوم سلول کلیه چیست؟
علل آسیب حاد کلیه
علل نارسایی حاد کلیه می تواند پیش کلیوی، کلیوی یا پس کلیوی باشد.
آزوتمی پیش کلیه شایع ترین شکل نارسایی کلیه در افراد بستری در بیمارستان است. هر شرایطی که جریان خون به کلیه را کاهش دهد یا در روند جریان خودن به کلیه اختلال ایجاد کند، ممکن است باعث بروز آن شود.
علل پیش کلیوی (اختلال در جریان خون):
- از دست دادن شدید خون
- بیماری قلبی
- نارسایی کبد
- برخی از داروها مانند آسپرین و ایبوپروفن
- استفاده بیش از حد از NSAID ها
علل کلیوی (آسیب به کلیه):
- تشکیل لخته خون در کلیه
- عفونت های کلیه
- دارو هایی مانند شیمی درمانی و آنتی بیوتیک ها
- HUS (سندرم همولیتیک اورمیک)
- گلومرولونفریت: التهاب گلومرول ها که فیلتر کلیه هستند
- التهاب عروق خونی یا واسکولیت
علل پس کلیوی (انسداد ادرار):
- سرطان روده بزرگ
- سرطان پروستات
- سرطان دهانه رحم
- لخته شدن خون
مقاله مرتبط >> سنگ کلیه چیست؟
عوامل خطر آسیب حاد کلیه
این عوامل خطر عبارتند از:
- سن
- دیابت
- فشار خون بالا
- انسداد عروق خونی در بازو یا پاها
- بیماری کلیوی
- بیماری های کبدی
مقاله مرتبط >> عوامل خطر و راه های پیشگیری از سرطان کلیه
روش های درمان آسیب حاد کلیه
درمان آسیب حاد کلیه بستگی به این دارد که چه چیزی باعث بیماری شما شده است و وضعیت شما تا چه حد شدید است. ممکن است نیاز داشته باشید:
- اگر دچار کم آبی هستید، مصرف آب و سایر مایعات را افزایش دهید
- اگر عفونت دارید آنتی بیوتیک مصرف کنید
- مصرف برخی دارو ها را متوقف کنید (حداقل تا زمانی که مشکل برطرف شود)
- از یک سوند ادراری، یک لوله نازک برای تخلیه مثانه در صورت انسداد استفاده کنید
- ممکن است لازم باشد برای برخی از درمان ها به بیمارستان بروید
اکثر افراد مبتلا به نارسایی حاد کلیه بهبودی کامل پیدا می کنند، اما برخی از افراد در نهایت به بیماری مزمن کلیوی یا نارسایی طولانی مدت کلیه مبتلا می شوند. در موارد شدید، همودیالیز (وضعیتی که دستگاهی خون را فیلتر می کند تا بدن را از شر مواد زائد مضر، نمک اضافی و آب خلاص کند) ممکن است مورد نیاز باشد.
مقاله مرتبط >> کشف راهبرد های درمانی جدید برای بیماری مزمن کلیوی
عوارض آسیب حاد کلیه
جدی ترین عوارض آسیب حاد کلیه عبارتند از:
- سطوح بالای پتاسیم در خون. در موارد شدید، این امر می تواند منجر به ضعف عضلانی، فلج شدگی و مشکلات ریتم قلب شود.
- وجود مایع بیش از حد در بدن. این وضعیت می تواند باعث تجمع مایعات در بازو ها و پاها یا در ریه ها شود.
- خون اسیدی (اسیدوز متابولیک). وضعیتی که می تواند باعث تهوع، استفراغ، خواب آلودگی و تنگی نفس شود.
- بیماری مزمن کلیوی
ترجمه و بازنویسی شده توسط مجله پزشکی سلام