سنگ لوزه حاصل تجمع باکتری ها و ذرات باقی مانده در لوزه می باشد. در حالی که سنگ های لوزه ممکن است یک فریب پزشکی به نظر برسند اما می تواند مشکلاتی جدی برای شخص به وجود بیاورد.
سنگ لوزه که به Tonsilloliths یا Tonsilliths نیز شناخته می شوند توده های خوش خیمی هستند که در اثر تجمع باکتری ها باقی مانده ی ذرات در لوزه برخی افراد به وجود می آیند. اگر چه سنگ های لوزه می توانند سبب بروز ناراحتی شوند اما خطرناک نیستند و به آسانی قابل درمان می باشند.
علل سنگ لوزه
لوزه ها بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند که مانع از ورود اشیای بیگانه به ریه می شوند. طبق گزارش های کلینیک مایو می توان گفت لوزه ها غدد لنفاوی هستند که مانند فیلتری سر راه باکتری ها و ویروس ها عمل می کنند.
اشیایی مانند غذا، گرد و غبار و سایر ذرات می توانند در شیار های موجود در سطح لوزه ها گیر کنند. این شیار ها که حفره نیز نامیده می شوند عامل تجمع سلول های قدیمی و باکتری ها هستند.
گلبول های سفید خون اشیاء بیگانه ای را که در لوزه گیر کرده اند مورد حمله قرار می دهند. هنگامی که عمل گلبول های سفید به پایان می رسد، ذرات سختی در لوزه باقی می ماند. اغلب مردم به سادگی این ذرات باقی مانده را می بلعند. اما در صورتی که این ذرات در حفره ها باقی بمانند بزرگ می شوند.
این اشیای بزرگ سنگ های لوزه هستند که به عنوان توده های لوزه نیز شناخته می شوند. طبق تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۰۹ توسط مرکز علم زیست شناسی در موسسه تحقیقاتی الگینی در آمریکا که در هفته نامه مربوط به گوش و حلق و بینی منتشر شد، سنگ های لوزه بسیار فعال تر از سنگ های طبیعی هستند. در واقع آن ها باکتری های زنده ای می باشند که از طریق اکسیژن تنفس می کنند
طبق گفته دکتر آلن گرین، متخصص اطفال و نویسنده، سنگ های لوزه در نوجوانان و افرادی که دارای لوزه های بزرگ هستند رواج بیشتری دارد. همچنین افرادی که بهداشت دهان و دندان را رعایت نمی کنند نیز ممکن است به سنگ لوزه دچار شوند.
علائم سنگ لوزه
در برخی افرادی که دارای سنگ لوزه هستند علائمی یافت نمی شود. افرادی که علائم دارند اغلب از التهاب و سوزش لوزه ها شکایت می کنند. علائم بسیار زیاد دیگری نیز وجود دارند که می توانند مربوط به سنگ های لوزه باشند.
یکی از آشکارترین علائم، مشکلات تنفسی است. طبق گزارش کلینیک مایو، باکتری های موجود در سنگ های لوزه بوی بدی از خود ساطع می کنند.
دکتر اریت پی وُیت،یکی از اعضای پروفسور شاخه ی گوش و حلق و بینی، در مرکز پزشکی نیولنگون می گوید: افرادی که دچار سنگ های لوزه هستند ممکن است احساس کنند که چیزی در گلویشان گیر کرده است.
از دیگر علائم می توان به گلو دردهای مزمن یا خفیف و التهاب مداوم لوزه ها اشاره کرد.
دکتر چیتان کاهر،دندان پزشکی در لندن می گوید: از آن جایی که لوزه ها صاف نبوده و مانند آلوهایی شکاف دار هستند که باکتری ها می توانند در آن ها جمع شوند، اغلب می توان سنگ های لوزه را در آینه مشاهده کرد.
معمولاً سنگ های لوزه به صورت توده هایی به رنگ سفید، زرد یا خاکستری خود را لوزه نشان می دهند. اگرچه همواره این گونه نیستند
دکتر الینا شوالتر،متخصص گوش و حلق و بینی در مرکز پزشکی مرسی در بالتیمور، مریلند می گوید: بسیاری از سنگ های لوزه به دلیل این که در حفره های زیرین لوزه قرار دارند قابل مشاهده نیستند. طبق گزارشات سازمان سلامت دولت استرالیا،سنگ های لوزه می توانند حدود ۱ یا ۲ میلی متر و در برخی مواقع یک سانتی متر رشد کنند.
به طور کلی علائم سنگ لوزه عبارت اند از:
- تورم لوزه ها
- قرمز شدن لوزه ها بیشتر از حالت عادی
- وجود یک پوشش سفید یا زرد روی لوزه ها
- تغییر جزئی در صدا به دلیل تورم
- گلودرد که گاهی اوقات با گوش درد نیز همراه است
- بلع ناراحت کننده یا دردناک
- غدد لنفاوی متورم در گردن
- تب
- بوی بد دهان
اگر لوزه های شما یا فرزندتان بزرگ شده باشند، ممکن است تنفس از طریق بینی سخت شده یا در هنگام خواب مشکل ایجاد کند. سایر علائم بزرگ شدن لوزه ها عبارتند از:
- بیشتر اوقات به جای بینی از طریق دهان تنفس می کنید
- هنگامی که فرد صحبت می کند، بینی به نظر می رسد “مسدود” شده باشد
- آبریزش مزمن بینی
- تنفس پر سر و صدا در طول روز
- عفونت های مکرر گوش
- خروپف در شب
- بی قراری در هنگام خواب، یا توقف تنفس برای چند ثانیه در شب (این ممکن است نشان دهنده آپنه خواب یا سایر اختلالات خواب باشد)
راه های درمان سنگ لوزه
یکی از رایج ترین درمان های سنگ های لوزه به سادگی برطرف کردن آن ها با مسواک می باشد. اگر این شیوه کارساز نبود، درمان های خانگی بسیار زیاد دیگری نیز وجود دارند.
شوالتر می گوید: شستن گلو با آب نمک می تواند سنگ های لوزه را دفع کند.گزینه دیگر، استفاده از یک گوش پاک کن برای خارج کردن این سنگ ها از حفره های کوچک قابل مشاهده می باشد. استفاده از وسیله ای مانند واترپیک برای شست و شوی با قدرت ذرات خارج از لوزه ها کارساز است.
گاهی اوقات سنگ های لوزه به گونه ی بسیار عمیقی در لوزه قرار گرفته اند و امکان زدودن آن ها در خانه وجود ندارد، در چنین شرایطی یک پزشک متخصص گوش و حلق و بینی می تواند آن ها را خارج سازد.
اگر فردی مرتباً به سنگ لوزه دچار می شود ممکن است از جانب پزشک سرزنش شود. وُیت می گوید:آخرین روش درمانی این مشکل جراحی برداشتن لوزه است. این عمل جراحی ممکن است خطراتی مانند بیهوشی، درد، خون ریزی و سایر خطرات را در پی داشته باشد، بنا براین قبل از اقدام به این جراحی باید تمامی جوانب را در نظر گرفت.
چگونگی پیش گیری از سنگ لوزه
پیش گیری از بروز سنگ های لوزه بسیار ساده می باشد. کلینیک مایو توصیه به مسواک زدن دندان و زبان پس از هر وعده غذایی، پیش از خواب و صبح ها پس از بیدار شدن می کند. همچنین استفاده روزانه از نخ دندان در زدودن باکتری ها موثر است. همچنین وُیت توصیه می کند از دهان شویه های صنعتی یا محلول خانگی آب و هیدروژن پروکسید استفاده شود.کلینیک مایو دهان شویه های حاوی الکل را مناسب نمی داند.
منبع شماره 2
ترجمه و بازنویسی شده توسط مجله پزشکی سلام