هپاتیت چیست؟ انواع، علل و علائم

هپاتیت اصطلاحی است که برای توصیف التهاب کبد به کار برده می شود. معمولاً نتیجه یک عفونت ویروسی یا آسیب کبدی ناشی از نوشیدن الکل است.

انواع مختلفی از هپاتیت وجود دارد. برخی از انواع آن بدون هیچ مشکل جدی از بین می روند، در حالی که برخی دیگر می توانند طولانی مدت (مزمن) باشند و باعث ایجاد زخم در کبد (سیروز)، از دست دادن عملکرد کبد و در برخی موارد سرطان کبد شوند.

علائم هپاتیت

هپاتیت کوتاه مدت (حاد) اغلب علائم قابل توجهی ندارد، بنابراین ممکن است متوجه نشوید که به آن مبتلا شده اید.

اگر با یک نوع مزمن هپاتیت، مانند هپاتیت B و C زندگی می کنید، ممکن است تا زمانی که آسیب بر عملکرد کبد تأثیر نگذارد، علائمی از خود نشان ندهید. در مقابل، افراد مبتلا به هپاتیت حاد ممکن است مدت کوتاهی پس از ابتلا به ویروس هپاتیت، متوجه وجود علائم شوند.

اگر علائم ظاهر شوند، می توانند شامل موارد زیر باشند:

• درد عضلات و مفاصل
• دمای بالای بدن
• احساس بیمار بودن و بدحالی (علائم شبیه آنفولانزا)
• احساس خستگی غیر عادی در اکثر اوقات
• از دست دادن اشتها
• درد شکم
• ادرار تیره رنگ
• مدفوع کم رنگ و خاکستری رنگ
• خارش پوست
• زردی چشم و پوست (یرقان)
• کاهش وزن غیر قابل توضیح

در صورت داشتن هر گونه علائم مزمن یا آزار دهنده که فکر می کنید می تواند ناشی از هپاتیت باشد، باید به پزشک عمومی خود مراجعه نمایید.

هپاتیت طولانی مدت (مزمن) همچنین ممکن است تا زمانی که کبد به درستی کار نکند (نارسایی کبد) علائم واضحی نداشته باشد و فقط در طول آزمایش خون مشخص شود. در مراحل بعدی می تواند باعث زردی، تورم در پاها، مچ پا و پاها، گیجی و خون در مدفوع یا استفراغ شود.

انواع هپاتیت

هپاتیت A

هپاتیت A یک عفونت کبدی قابل پیشگیری به وسیله واکسن است که توسط ویروس هپاتیت A یا همان (HAV) ایجاد می شود. HAV در مدفوع و خون افراد آلوده یافت می شود. هپاتیت A بسیار مسری است.

این ویروس عمدتاً زمانی پخش می شود که یک فرد غیر آلوده (و واکسینه نشده) غذا یا آب آلوده به مدفوع یک فرد آلوده را بخورد. این ویروس در کشور هایی که از بهداشت ضعیفی برخوردارند، شایع‌تر است.

هپاتیت A معمولا در عرض چند ماه از بین می رود، اگرچه گاهی اوقات می تواند شدید و حتی تهدید کننده زندگی باشد.

هیچ درمان خاصی برای آن وجود ندارد، به جز تسکین علائمی مانند درد، حالت تهوع و خارش.

واکسیناسیون علیه هپاتیت A در موارد زیر توصیه می شود:

1. شما در معرض خطر عفونت یا عواقب شدید عفونت قرار دارید.
2. شما در حال سفر به منطقه ای هستید که این ویروس در آن شایع است، مانند شبه قاره هند، آفریقا، آمریکای مرکزی و جنوبی، و شرق اروپا.

هپاتیت B

هپاتیت B توسط ویروس هپاتیت B ایجاد می شود که در خون یک فرد آلوده پخش می گردد.

«هپاتیت ب» یک عفونت شایع در سراسر جهان است و معمولاً از زنان باردار آلوده به نوزادان آنها یا از طریق تماس کودک با کودک منتقل می شود.

این ویروس همچنین می تواند از طریق رابطه جنسی محافظت نشده و نیز تزریق مواد مخدر سرایت پیدا کند.

این بیماری بیشتر در افرادی که در حین رشد در بخشی از جهان که عفونت در آنها شایع تر است، مانند جنوب شرق آسیا و جنوب صحرای آفریقا رواج دارد.

اکثر بزرگسالان آلوده به هپاتیت B می توانند با ویروس مبارزه کرده و در عرض چند ماه به طور کامل از عفونت ناشی از آن خلاص شوند.

اگرچه، اکثر افرادی که در کودکی به ویروس آلوده می شوند، به عفونت طولانی مدت دچار می شوند. این بیماری به عنوان هپاتیت B مزمن شناخته شده و می تواند منجر به سیروز و سرطان کبد شود. برای درمان آن می توان از دارو های ضد ویروس استفاده کرد.

واکسیناسیون علیه هپاتیت B برای افراد در گروه های پرخطر توصیه می شود، ازجمله:

• کارکنان عرصه سلامت
• افرادی که مواد مخدر تزریق می کنند
• مردانی که با مردها رابطه جنسی دارند
• کودکانی که از مادران مبتلا به هپاتیت B متولد می شوند
• افرادی که به نقاطی از جهان سفر می کنند که عفونت در آنجا شایع تر است

واکسیناسیون هپاتیت B نیز بخشی از برنامه ایمن سازی معمول است تا همه کودکان بتوانند از محافظت در برابر این ویروس بهره مند شوند.

هپاتیت C

هپاتیت C توسط ویروس هپاتیت C ایجاد می شود.

این بیماری معمولاً از طریق تماس خونی با یک فرد مبتلا منتقل می شود. در انگلستان، بیشتر از طریق سوزن های مشترکی که برای تزریق مواد مخدر استفاده می شود، سرایت می کند.

شیوه‌های ضعیف مراقبت‌های بهداشتی و تزریق‌ های پزشکی ناایمن اصلی‌ ترین راه انتشار آن در خارج از بریتانیا است.

هپاتیت C اغلب علائم قابل توجهی ایجاد نمی کند، یا فقط علائمی شبیه آنفولانزا ایجاد می کند، بنابراین بسیاری از افراد از آلوده بودن خود اطلاعی ندارند.

برخی از افراد با عفونت مبارزه می کنند و از ویروس رهایی می یابند. در موارد دیگر، سال ها در بدن باقی می ماند. این بیماری به عنوان هپاتیت C مزمن شناخته می شود و می تواند باعث سیروز و نارسایی کبد گردد.

هپاتیت C مزمن را می توان با داروهای ضد ویروس بسیار موثر درمان کرد، اما در حال حاضر هیچ واکسنی برای آن در دسترس نیست.

هپاتیت D

هپاتیت D توسط ویروس هپاتیت D ایجاد می شود. این بیماری تنها افرادی را تحت تاثیر قرار می دهد که قبلاً به هپاتیت B مبتلا شده اند، زیرا برای زنده ماندن در بدن به ویروس هپاتیت B نیاز دارد.

هپاتیت D معمولاً از طریق تماس خونی یا تماس جنسی منتقل می شود. این امر در بریتانیا غیر معمول است، اما در سایر بخش‌ های اروپا، خاورمیانه، آفریقا و آمریکای جنوبی رایج تر است.

عفونت طولانی مدت با هپاتیت D و هپاتیت B می تواند خطر ابتلا به مشکلات جدی مانند سیروز و سرطان کبد را افزایش دهد.

هیچ واکسنی به طور خاص برای هپاتیت D وجود ندارد، اما واکسن هپاتیت B می تواند از شما در برابر آن محافظت نماید.

هپاتیت E

هپاتیت E توسط ویروس هپاتیت E ایجاد می شود. تعداد مبتلایان این بیماری در اروپا در سال های اخیر افزایش یافته و در حال حاضر شایع ترین علت هپاتیت کوتاه مدت (حاد) در بریتانیا است.

این ویروس عمدتاً با مصرف گوشت خوک خام یا نیم پز، و همچنین با گوشت گراز وحشی، گوزن و صدف در ارتباط است.

هپاتیت E به طور کلی یک عفونت خفیف و کوتاه مدت است که نیازی به درمان ندارد، اما در برخی افراد، مانند افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، می تواند جدی باشد.

هیچ واکسنی برای هپاتیت E وجود ندارد. هنگام سفر به نقاطی از جهان با شرایط بهداشتی ضعیف، جایی که هپاتیت E همه‌ گیر شایع تر است، می‌ توانید با انجام اقدامات بهداشتی مناسب آب و غذایی، خطر ابتلا به آن را کاهش دهید.

هپاتیت الکلی

هپاتیت الکلی نوعی هپاتیت است که در اثر نوشیدن مقادیر زیاد الکل در طی سالیان متمادی ایجاد می شود.

این عارضه در بریتانیا رایج بوده و بسیاری از مردم متوجه نیستند که به آن مبتلا شده اند.

این امر به این دلیل است که هپاتیت الکلی معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی کند، اگرچه می تواند باعث زردی ناگهانی و نارسایی کبد در برخی افراد شود.

قطع نوشیدن الکل معمولاً به کبد شما امکان بهبودی می دهد، اما این خطر وجود دارد که در صورت ادامه مصرف بیش از حد الکل، در نهایت به سیروز، نارسایی کبد یا سرطان کبد مبتلا شوید.

شما می توانید با کنترل میزان مصرف نوشیدنی الکلی خود، خطر ابتلا به هپاتیت الکلی را کاهش دهید.

توصیه می شود که به طور منظم بیش از 14 واحد الکل در هفته مصرف نکنید.

هپاتیت خودایمنی

هپاتیت خودایمنی یک علت نادر هپاتیت طولانی مدت است که در آن سیستم ایمنی به کبد حمله کرده و به آن آسیب می رساند.

در نهایت، کبد می تواند آنقدر آسیب ببیند که دیگر به درستی کار نکند.

درمان هپاتیت خودایمنی شامل داروهای بسیار موثری است که سیستم ایمنی را سرکوب کرده و التهاب را کاهش می دهد.

مشخص نیست که چه چیزی باعث هپاتیت خودایمنی می شود و همچنین مشخص نیست که آیا می توان کاری برای پیشگیری از آن انجام داد یا نه.

همچنین بخوانید >> راهنمای کامل بیماری کبد چرب

نکاتی برای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت

در حال حاضر واکسن هایی برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری وجود دارند که می توانند به محافظت در برابر بسیاری از ویروس های هپاتیت کمک کنند. به حداقل رساندن خطر قرار گرفتن در معرض مواد حاوی این ویروس ها نیز می تواند یک اقدام پیشگیرانه مهم باشد.

واکسن ها

واکسنی برای هپاتیت A موجود است و می تواند به جلوگیری از سرایت HAV کمک کند. واکسن هپاتیت A مجموعه ای از دو دوز است و اکثر کودکان واکسیناسیون را از سن 12 تا 23 ماهگی شروع می کنند. این واکسن برای بزرگسالان نیز موجود است و می تواند شامل واکسن هپاتیت B نیز باشد.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های آمریکا (CDC) واکسیناسیون هپاتیت B را برای همه نوزادان توصیه می کند. پزشکان معمولاً یک سری از سه واکسن را در 6 ماه اول کودکی تجویز می کنند.

CDC همچنین این واکسن را برای همه پرسنل مراقبت های بهداشتی و پزشکی توصیه می کند. واکسیناسیون برای مقابله با هپاتیت B همچنین می تواند از هپاتیت D جلوگیری نماید.

در حال حاضر هیچ واکسنی برای هپاتیت C یا E وجود ندارد.

منبع مقاله

ترجمه و بازنویسی شده توسط مجله پزشکی سلام