به‌زودی ممکن است راهی کم‌درد و البته خوشمزه به نام انسولین خوراکی یا انسولین شکلاتی برای درمان دیابت پیدا شود. دانشمندان دانشگاه ترومسو (UiT) – دانشگاه قطب‌شمال نروژ – نوع جدیدی از انسولین را کشف کردند که بیماران می‌توانند آن را به‌صورت خوراکی، حتی با شکلات، جذب کنند. این رویکرد نوآورانه برای حدود ۴۲۵ میلیون نفری که در سراسر جهان با دیابت زندگی می‌کنند، جایگزینی را برای تزریق روزانه با استفاده از سرنگ یا پمپ‌های انسولین پیشنهاد می‌کند.
راز این روش جدید نانوحامل‌های ریزی – با اندازه‌ای برابر یک‌ده‌هزارم پهنای موی انسان – هستند که انسولین را کپسوله می‌کنند. این حامل‌ها به‌قدری کوچک هستند که با میکروسکوپ‌های معمولی دیده نمی‌شوند.
Peter McCourt، یکی از محققان و استاد دانشگاه قطب‌شمال نروژ UiT در نشریه‌ای دانشگاهی می‌گوید: «از آن جایی که این روش انسولین را به‌سرعت به بخش‌هایی از بدن می‌رساند که بیشترین نیاز را به انسولین دارند، دریافت انسولین به این روش دقیق‌تر نیز هست».
وی افزود: «زمانی که با سرنگ انسولین را دریافت می‌کنید، در سرتاسر بدن پخش می‌شود و ممکن است عوارض‌جانبی ناخواسته‌ای را ایجاد کند».
سازوکار انسولین خوراکی چیست؟
این تحقیق حاصل همکاری دانشگاه سیدنی، مرکز سلامت محلی سیدنی، و UiT است. دانشمندان مانع بزرگ تجزیه انسولین در معده پیش از رسیدن به مقصد را در تجویز انسولین خوراکی پشت سر گذاشتند. آنها پوشش خاصی را برای حفاظت از انسولین حین عبور از دستگاه گوارش طراحی کردند تا از سالم رسیدن انسولین به کبد مطمئن شوند.
در کبد، آنزیم‌هایی که تنها با قند بالای خون فعال می‌شوند، پوشش را شکسته و انسولین را در محل مورد نظر آزاد می‌کنند.
Nicholas J. Hunt، رهبر پروژه از دانشگاه سیدنی می‌گوید: «این یعنی هنگامی که قند خون بالا می‌رود، انسولین به‌سرعت آزاد می‌شود و حتی مهم‌تر از آن، هنگامی که قند خون پایین است، هیچ انسولینی آزاد نمی‌شود».
از آن جایی که آزادسازی انسولین با مقدار قند خون کنترل می‌شود، دیگر خطر هیپوگلیسمی (افت قند خون) نیز وجود ندارد که در تزریق انسولین شایع است. این رویکرد جدید از نحوه عملکرد انسولین در افراد سالم تقلید می‌کند.
انسولین ترشح‌شده از لوزالمعده، معمولا، به‌صورت‌گسترده توسط کبد جذب می‌شود و قند خون را ثابت نگه می‌دارد. فناوری نانوحامل انسولین را درون کبد آزاد می‌کند که موجب کاهش عوارض‌جانبی مانند انباشت چربی و افت‌قندخون می‌شود که در تزریق انسولین شایع هستند.
انسولین خوراکی با موفقیت روی نماتودها، موش‌ها، موش‌های‌صحرایی، و بابون‌ها تست شده است. در انجمن ملی بابون‌ها در استرالیا، انسولین با شکلات بدون قند ترکیب شد که بابون‌ها به‌راحتی می‌خورند و موجب کاهش قند خون آنها شد.
مهم‌تر آن که تست‌های انجام‌شده روی موش‌ها و موش‌های صحرایی دیابتی هیچ اثری از افت‌قندخون یا وزن‌گرفتن را نشان ندادند و از محدودیت‌های درمان‌های فعلی دیابت فراتر رفتند.
همچنین بخوانید >> 4 ماده غذایی که باعث جذب قند، مقاومت انسولین و چاقی می شوند
عرضه انسولین خوراکی تا 2-3 سال آینده
شرکت خصوصی Endo Axiom قرار است آزمایش‌های انسانی را در ۲۰۲۵ با تمرکز بر ایمنی و افت‌قندخون هم در افراد سالم و هم بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ آغاز کند. این آزمایش‌ها از استانداردهای کیفیت سختگیرانه‌ای پیروی می‌کنند و شامل همکاری با پزشکان است.
محققان امیدوارند که شکل جدید انسولین، پس از سپری‌کردن همراه با موفقیت آزمایش‌های انسانی، بتواند در دو تا سه سال آینده برای بیماران دیابتی جایگزین تزریق شود. این نوآوری نویدبخش روشی راحت‌تر، مؤثرتر و ایمن‌تر برای مدیریت دیابت است که به طور بالقوه زندگی میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان بهبود می‌بخشد.
همچنین بخوانید >> کاهش تعداد دفعات تزریق بیماران دیابتی با انسولین جدید ایرانی
نکات کلیدی:
- محققان در حال تولید انسولینی هستند که بیماران دیابتی می توانند به صورت خوراکی مصرف نمایند.
- این دارو (انسولین خوراکی) در دستگاه گوارش تجزیه نمی شود.
- دانشمندان طی آزمایشاتی که با بابون ها انجام دادند، شکلات های تزریق شده با انسولین تولید کردند.
این مقاله در مجله Nature Nanotechnology منتشر شده است.
ترجمه و بازنویسی شده توسط مجله پزشکی سلام