ضربان قلب خطرناک چیست؟ معرفی تاکی کاردی و برادی کاردی

بیشتر بزرگسالان در مقطعی از زندگی خود ضربان قلب سریعی را بنا به هر دلیلی تجربه کرده اند، چه این ضربان قلب سریع نتیجه ی یک تمرین بدنی شدید باشد چه یک مصاحبه شغلی استرس زا.
اگرچه این طبیعیست که ضربان قلب در حال نوسان باشد، اما قلبی که به طور مداوم خیلی سریع یا خیلی کند می‌زند، می‌تواند باعث نگرانی شود.

برای تعیین اینکه آیا ضربان قلب شما “خطرناک” در نظر گرفته می شود یا نه، بهتر است تا ضربان قلب خود را در حالت استراحت ارزیابی کنید. به طور کلی ضربان شما باید بین 60 تا 100 ضربه در دقیقه باشد.
برای اطلاع از خطرات بالقوه سلامتی مرتبط با ضربان قلب بالا/پایین در حالت استراحت که به طور منظم خارج از محدوده ذکر شده قرار دارد و همچنین اینکه چه زمانی لازم است تا به یک پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه نمایید، با ما تا انتهای این مقاله همراه شوید.

ضربان قلب خطرناک:

ضربان قلب کمتر از 60 ضربه در دقیقه یا بیش از 100 ضربه در دقیقه اغلب زمانی که فرد در حالت استراحت (و بیدار است) خطرناک در نظر گرفته می شود، اما در حالت های دیگر می تواند طبیعی باشد.
به عنوان مثال، در طول خواب، ضربان قلب یک فرد ممکن است اغلب به زیر 60 ضربه در دقیقه کاهش یابد.

همچنین تپش قلب بیش از 100 ضربه در دقیقه می‌ تواند ناشی از شرایط غیر خطرناکی نیز باشد، مانند دویدن شدید یا استرس موقت.

ضربان قلبی که به طور غیر عادی بالا یا پایین باشد، زمانی که برای چندین ساعت یا چند روز اتفاق تداوم پیدا کند، نگران کننده در نظر گرفته می شود. همچنین چه کوتاه مدت باشد چه بلند مدت، زمانی که با علائم دیگری همراه باشد، ممکن است خطرناک تلقی شود.

همچنین بخوانید >> 8 عادت بد برای سلامت قلب شما که باید بدانید

وقتی که ضربان قلب شما خیلی بالاست:

اگر به تازگی یک تمرین سخت ورزشی را انجام داده اید یا یک تجربه استرس زا را پشت سر گذاشته اید، ضربان قلب شما ممکن است به طور موقت از ۱۰۰ ضربه در دقیقه بیشتر شود، اما نباید به طور مداوم بالای این آستانه باقی بماند.

دکتر Alon Ronen، متخصص قلب در بیمارستان بریجپورت ایالت Connecticut آمریکا در این باره توضیح می‌دهد: «تپش قلب، همیشه به این معنا نیست که واقعاً چیزی به طرز وحشتناکی اشتباه است یا حتما مشکلی وجود دارد.
بسیاری از چیز ها می توانند باعث تپش قلب شوند از جمله: استرس، اضطراب، وحشت، تغییر الگوی خواب، عادات بد خواب و سایر تغییرات ایجاد شده در سبک زندگی.

دکتر رونن تکرار می کند که ضربان قلب سریع تنها زمانی مشکل ساز است که برای مدت طولانی ثابت باشد یا در کنار علائم دیگر مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس و سرگیجه ظاهر شود.

اگر ضربان قلب شما به طور مداوم بیش از 100 ضربه در دقیقه باشد، به عنوان تاکی کاردی طبقه بندی می شود، وضعیتی که با ضربان قلب سریع مشخص می شود.

همچنین بخوانید >> 15 عامل افزایش فشار خون که شاید ندانید

چندین نوع اصلی تاکی کاردی وجود دارد:

• تاکی کاردی سینوسی (ST): یک ریتم سریع قلب است که از تکانه های الکتریکی سریعتر از حد طبیعی ایجاد شده از گره سینوسی ناشی می شود. زیرمجموعه نادر تاکی کاردی سینوسی، تاکی کاردی سینوسی نامناسب است، زمانی که قلب بدون هیچ دلیل مشخصی به سرعت می‌تپد.
• تاکی کاردی فوق بطنی (SVT): یک ضربان قلب سریع است که از حفره های فوقانی قلب منشا می گیرد. طیف گسترده ای از تاکی کاردی های فوق بطنی وجود دارد که قابل توجه ترین آنها فیبریلاسیون دهلیزی است، زیرا شایع ترین آریتمی پایدار در سراسر جهان است.
• تاکی کاردی جانکشنال (JT): از محل اتصال، ناحیه ای بین اتاقک فوقانی و تحتانی قلب منشأ می گیرد.
• تاکی کاردی بطنی (VT): زمانی اتفاق می‌ افتد که حفره‌ های پایینی قلب خیلی سریع می‌ زنند. اغلب از نوع SVT جدی‌ تر است.

علل تاکی کاردی:

هر یک از انواع مختلف تاکی کاردی و انواع فرعی آن ها از علل مختلفی ناشی می شوند.

تاکی کاردی سینوسی اغلب به دلیل یک یا چند مورد از موارد زیر است:

• اضطراب
• عفونت
• تب
• درد
• بی خوابی
• کم خونی
• کاهش حجم خون
• هیپوکسی (سطح کم اکسیژن)
• بیماری تیرویید
• انواع دیگر بیماری های قلبی
• قرار گرفتن در معرض محرک ها
• مصرف دارو های خاص یا قطع مصرف آنها

علل تاکی کاردی SVT متفاوت است، اما ممکن است توسط موارد فوق از طریق مکانیسم‌ های مربوط به ورود مجدد، به صورت خودکار بالا بودن یا فعالیت تحریک شده، تسریع شود.
بیماری ساختاری قلب یا سایر تغییرات در هموستاز بدن نیز می تواند از عوامل موثر باشد.

همچنین تاکی کاردی VT می تواند ناشی از موارد زیر باشد:

• کمبود جریان خون عبوری از طریق عروق کرونر
• عوارض جانبی دارو ها یا مواد غیر مجاز
• کاردیومیوپاتی، وضعیتی که پمپاژ خون را برای عضلات قلب سخت‌ تر می‌کند
• بیماری های قلبی عروقی
• بیماری های مادر زادی قلبی

وقتی که ضربان قلب شما خیلی پایین است:

اگر هنگام بیداری ضربان قلب شما به طور مداوم زیر 60 ضربه در دقیقه باشد، ممکن است شما دچار برادی کاردی (اختلال ضربان قلب کمتر از حد متوسط) شده باشید.

ضربان قلب پایین به خودی خود دلیلی برای نگرانی نیست.
دکتر Nick West، افسر ارشد پزشکی و معاون بخش امور پزشکی جهانی Abbott’s Vascular Business در سانفرانسیسکو، خاطر نشان می کند: «ورزشکاران حرفه ای اغلب در زمان استراحت می توانند ضربان قلب تا 40 ضربه در دقیقه داشته باشند.
با این حال، اگر شما ورزشکار نیستید و در هنگام استراحت نبض بسیار کمی دارید، این می تواند نشانه ی اولیه بدتر شدن سیستم هدایت طبیعی قلب باشد.

صرف نظر از وضعیت جسمانی شما و اینکه ورزشکار هستید یا نه، کارشناسان توصیه می کنند در صورتی که ضربان قلب پایینی داشته باشید که با هر یک از موارد زیر نیز همراه باشد، به مراکز درمانی و یا پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه نمایید:

• سرگیجه
• غش کردن
• احساس خستگی
• گیجی
• مشکل در تنفس

چندین نوع اصلی برادی کاردی وجود دارد:

برادی کاردی سینوسی: به سادگی زمانی رخ می دهد که ضربان قلب کمتر از 60 ضربه در دقیقه باشد، که همانطور که در بالا ذکر شد، در افراد سالم و ورزشکار می توان آن را طبیعی دانست.
این نوع، بعید است که منجر به عوارض شود، مگر اینکه ضربان قلب به طور منظم کمتر از 40 ضربه در دقیقه باشد و/یا علائم دیگری ایجاد کند.

سندرم سینوس بیمار: زمانی رخ می دهد که گره سینوسی (پیس میکر یا ضربان ساز طبیعی قلب) به درستی عمل نکند.
مکث سینوسی، نوعی برادی کاردی که در آن قلب کند می‌ شود، زیرا گره سینوسی سیستم الکتریکی را در بقیه قسمت‌ های قلب به درستی فعال نمی‌ کند، ممکن است در این تنظیمات رخ دهد. آریتمی های مختلف یا ترکیبی از آریتمی ها می توانند در افراد مبتلا به سندرم سینوس بیمار ظاهر شوند. بسیاری از افراد مبتلا به سندرم سینوس بیمار، به ویژه آنهایی که مکث های سینوسی مکرر دارند و/یا دارای علائم هستند، ممکن است به ضربان ساز مصنوعی نیاز داشته باشند.

سندرم تاکی کاردی-برادی کاردی: که به آن سندرم تاکی برادی نیز گفته می شود، اغلب در افرادی که فیبریلاسیون دهلیزی دارند و همچنین دارای اختلال عملکرد غدد سینوسی هستند، رخ می دهد. گاهی قلب گاهی خیلی سریع می تپد در حالی که گاهی خیلی آهسته می تپد.

بلوک قلب: یک ناهنجاری در نحوه عبور جریان الکتریسیته از قلب است که تکانه های الکتریکی را در مسیر طبیعی خود مسدود می کند و در نتیجه ضربان قلب کندتر می شود. اشکال متعددی از بلوک قلبی وجود دارد که هر کدام از نظر شدت و درمان اصلاحی متفاوت هستند.

برادی کاردی نابجا: زمانی اتفاق می‌ افتد که کانونی غیر از گره سینوسی به عنوان ضربان‌ ساز طبیعی قلب عمل کند. این امر می تواند در دهلیز ها، که برادی کاردی دهلیزی نابجا نامیده می شود، در محل اتصال، به نام برادی کاردی اتصالی، یا در بطن ها، به نام ریتم idio-ventricular رخ دهد.

همچنین بخوانید >> با این 10 تغییر ساده از قلب خود محافظت کنید

علل برادی کاردی:

برادی کاردی علل زیادی دارد که از خفیف تا شدید متغیر است. آپنه خواب یک علت شایع، و همچنین یکی از کم نگران کننده ترین علت ها است.
بر اساس تحقیقات منتشر شده در در Trends in Cardiovascular Medicine، برادی کاردی در 90 درصد موارد آپنه خواب درمان شده بهبود می یابد.

برخی از اشکال برادی کاردی ناشی از مشکلات ساختاری قلب، از جمله تخریب سیستم هدایت الکتریکی است.

آسیب یا اختلال عملکرد گره سینوسی، یا ناتوانی گره سینوسی دهلیزی در تولید ضربان قلب کافی، اغلب منجر به برادی کاردی نیز می شود.

ضربان قلب خطرناک برای بزرگسالان:

اینکه چه زمانی ضربان قلب “خطرناک” در نظر گرفته شود، با میزان سن و همچنین وجود علائم دیگری که بیمار ممکن است تجربه کند، تغییر پیدا می کند.

دکتر وست می گوید: «ضربان قلب به تنهایی همیشه نشانگر خطر نیست. با این حال، کاهش یا افزایش ضربان قلب همراه با علائمی مانند سرگیجه، خاموشی یا فروپاشی [اپیزودها] (سنکوپ) و یا درد قفسه سینه، نشان می‌ دهد که باید فوراً به دنبال مراقبت‌ های پزشکی باشید.

محدوده مشخصی برای خطرناک تلقی شدن ضربان قلب وجود ندارد، اما دکتر رونن می گوید ضربان قلب بالای 100 ضربه در دقیقه یا 50 تا 60 یا کمتر در هنگام استراحت اغلب باعث نگرانی است.
با این حال، یک متخصص قلب باید درجه خطر را به صورت موردی در نظر بگیرد. برای مثال، دکتر رونن مردی 76 ساله را دیده است که ضربان قلبش در حالت استراحت 36 ضربه در دقیقه است، نه به این دلیل که مشکلی اساسی داشت، بلکه به این دلیل که یک علاقمند به دوچرخه سواری بود.

چه زمانی در مورد ضربان قلب خود به پزشک مراجعه کنید؟

دانستن اینکه چه زمانی باید در مورد ضربان قلب خود به پزشک مراجعه کنید می تواند کمی دشوار وچالش برانگیز باشد.

دکتر Katie E. Golden، سردبیر پزشکی در GoodRx، می‌گوید: «حتی اگر دلیل واضحی وجود داشته باشد که ضربان قلب شما کم یا زیاد است، باز هم تشخیص اینکه چه زمانی باید به پزشک خود مراجعه کنید، دشوار است. اما اگر در مورد ضربان قلب خود نگران هستید، بهتر است ارزیابی های پزشکی را به تعویق نیندازید.

اندازه گیری ضربان قلب نیز یک عنصر طبیعی در معاینه فیزیکی سالانه است. اگر پزشک شما در طول این معاینه متوجه موارد غیر طبیعی در ضربان قلب شما شود، ممکن است آزمایشات بیشتری را درخواست کند یا شما را به یک متخصص ارجاع دهد.

کارهایی که می توانید برای تثبیت ضربان قلب خود انجام دهید:

اگر در شرایط اورژانسی هستید، بهترین راه برای تثبیت ضربان قلبتان این است که فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.

در یک موقعیت غیر اضطراری، ابزارهای کاهش استرس مانند تمرکز حواس و مدیتیشن را بررسی کنید، رژیم غذایی خود را اصلاح کنید و حرکات بیشتری را در برنامه روزانه خود بگنجانید. یکی از رایج ترین و موثرترین راه ها برای تثبیت ضربان قلب، ورزش مداوم است. در همین حال، پایبندی به یک رژیم غذایی سالم برای قلب، مانند رژیم مدیترانه ای، می تواند به تثبیت ضربان قلب شما نیز کمک کند.

همچنین بخوانید >> ۱۱ فایده ی شگفت‌انگیز ماهی سالمون برای سلامتی

به گفته دکتر John La Puma، مدیر بالینی و موسس کلینیک سرآشپز در سانتا باربارا کالیفرنیا، گذراندن زمان در طبیعت یک روش دست کم گرفته شده برای کمک به تثبیت ضربان قلب است.

او می گوید: «حتی نگاه کردن به طبیعت می تواند فیزیولوژی شما را آرام کند. «طبیعت واقعی اثرات متفاوتی رو افراد مختلف دارد، برای برخی از افراد، آنها را آرام می کند، و برای برخی دیگر، آنها را هیجان زده می کند. در هر صورت، درمان‌های مبتنی بر طبیعت ابزار های مهمی برای سلامت قلب هستند.»

این مقاله از مجله معتبر و علمی Forbes، مستقیما و بدون هیچ دخل و تصرفی ترجمه شده است.

منبع ترجمه

ترجمه و بازنویسی شده توسط مجله پزشکی سلام