بررسی کامل وضعیت ویروس کرونا در ایران و جهان، چشم انداز آینده کرونا

همانطوری که حتما تا به حال متوجه شدید، انتشار ویروس کرونا و مبتلایان کووید19 نه تنها در ایران بلکه در سطح جهانی در حال افزایش است.

در حالی که بسیاری دوست دارند به این فکر کنند که این ویروس تمام یا کمرنگ تر شده، این سوال مطرح است که بعد از این ویروس چه خواهد شد و مرحله بعدی چه خواهد بود؟ آیا یک موج زمستانی دیگر وجود خواهد داشت؟ اگر چنین است، آیا می توانیم آن را به حداقل برسانیم؟ تقویت کننده ها و واکسن های بوستر چقدر می توانند در آن نقش داشته باشند؟ آیا دستورات و قوانین بیشتری برای کار در دفاتر و مشاغل دارای فضای بسته در راه است؟ برای مشاهده آخرین اطلاعات در اینباره و آینده این ویروس، با ما تا انتهای این مقاله همراه شوید.

مبتلایان، افراد بستری در بیمارستان و مرگ و میر در ایران و سایر نقاط دنیا

در ایران، در آخرین داده های آماری که توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور منتشر شده است در روز گذشته یعنی سه شنبه 20 دی ماه 1401، 109 بیمار جدید شناسایی شدند و 167 نفر نیز در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان ها و مراکز درمانی بستری هستند و متاسفانه 7 نفر از هموطنانمان جان خود را از دست دادند. همچنین تعداد شهر های نارنجی نیز نسبت به هفته های گذشته افزایش یافته و به 7 شهر رسیده و تعداد شهر های با وضعیت بی خطر یا همان آبی رنگ نیز کاهش یافته است.

حال بیایید نگاهی به داده های جهانی ویروس کرونا داشته باشیم و به عنوان نمونه داده های آماری کشور آمریکا را به عنوان یکی از کشور های پرجمعیت جهان و دارای شرایطی که در سطح گسترده ای درگیر موج جدید کرونا شده است را بررسی کنیم.

تا 27 دسامبر 2022 (آخرین روز های سال 2022)، آخرین آمار منتشر شده توسط مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ها یا همان CDC بیش از 487000 مورد در هفته گزارش می دهد، در حالی که این رقم برای هفته منتهی به 12 اکتبر حدود 265000 بود. به طور متوسط روزانه 4938 نفر از 19 تا 25 دسامبر در بیمارستان بستری شدند که در مقایسه با 5257 مراجعه روزانه در هفته قبل، حدود 6 درصد کاهش داشته است.

تعداد مرگ و میرها تا 21 دسامبر به 2952 نفر در هفته رسید که این رقم در 14 دسامبر 2699 نفر بود.

دکتر Peter Chin-Hong، استاد پزشکی و متخصص بیماری‌ های عفونی در دانشگاه کالیفرنیا سانفرانسیسکو، می‌گوید: آنچه در مجموع نگران‌ کننده است این است که هنوز روزانه حدود 400 مرگ در ایالات متحده می‌ میرند که این آمار هنوز خیلی بالا و نگران کننده است.

از 17 دسامبر 2022، انواع سویه ها و زیرسویه های غالب عبارتند از BQ.1، BQ.1.1 و XBB. بنا به گفته کارشناسان، توجه زیادی به زیرسویه XBB وجود دارد که به سرعت در شمال شرق آمریکا و سایر نقاط جهان در حال افزایش است.

همچنین بخوانید >> کرونای XBB سویه جدید کرونا امیکرون با شیوع بسیار سریع

پیش بینی یک موج زمستانی

کارشناسانی که همه‌ گیری کرونا را ردیابی می‌کنند همگی موافق هستند که افزایشی در موارد ابتلا وجود خواهد داشت.

دکتر Eric Topol، بنیانگذار و مدیر موسسه تحقیقاتی Scripps Translational as Research، La Jolla، CA، و سردبیر وبسایت پزشکی معتبر Medscape در این باره می‌گوید: ما در حال حاضر در میان آن (این موج جدید) هستیم.
شرایط تقریباً شبیه آنچه ما در سویه کرونا Omicron یا امواج دیگر داشتیم آنقدرها هم شدید نیست اما این امر به ویژه توسط افراد مسن به شدت احساس می شود. تا اینجای کار به نظر نمی رسد موج جدید به وخامت و بدی موجی که در گذشته داشتیم باشد.

دکتر Katelyn Jetelina، اپیدمیولوژیست ساکن در سن دیگو و نویسنده خبرنامه Your Local Epidemiologist، می‌ گوید: پیش‌ بینی میزان افزایش به خصوص پس از تعطیلات سال نو، یک سوال با جواب میلیون دلاری است!

او می‌گوید: بسیاری از این امواج ناشی از زیر سویه ها و قدرت آنها نیست، بلکه ناشی از طرز رفتار و واکنش افراد است. در شبکه های اجتماعی دیده می شود که بسیار از مردم درباره تعطیلات سال نو و تجمعات خانوادگی و دوستانه و همچنین حضور در سایر رویداد های ورزشی، سیاسی و اجتماعی صحبت می کنند به گونه ای که در این چند سال قبل مشابه آن را کمتر دیده ایم که این بسیار نگران کننده است.

دکتر Peter Chin-Hong می‌گوید: «فکر می‌کنم تعداد مبتلایان همچنان بالا خواهد رفت، اما مطمئناً نه به شدت سال 2021 یا 2020.

همچنین بخوانید >> پیش بینی ظهور سویه های جدید کرونا در زمستان

دیگران خاطر نشان می کنند که این افزایش فقط شامل کووید نمی شود.

دکتر William Schaffner، پروفسور بیماری های عفونی در مرکز پزشکی دانشگاه وندربیلت در نشویل، می گوید: ما منتظر افزایش موارد در تعطیلات سال نو هستیم و نگران هستیم که این افزایش، سه برابری باشد. او به افزایش موارد آنفولانزا و RSV (ویروس سنسیشیال تنفسی) نیز اشاره می کند.

دکتر Katelyn Jetelina نیز این نگرانی را به اشتراک می گذارد و نگران است که این بیماری ها ممکن است ظرفیت بیمارستان را تحت تأثیر قرار دهد.

یکی دیگر از وضعیت ها نگران کننده و صد البته مهم، شرایط جدید کشور چین است.
با کاهش سیاست‌ های “کووید صفر” در چین، موارد ابتلا به طور چشمگیری در حال افزایش است. برخی از الگو ها پیش‌ بینی می‌ کنند که ممکن است تا 1 میلیون مرگ ناشی از کووید در چین در سال 2023 رخ دهد. (آمریکا اکنون از مسافران چینی می‌ خواهد که قبل از ورود به این کشور آزمایش کووید منفی را نشان دهند. کشورهایی مانند ایتالیا و ژاپن نیز اقدامات مشابهی را در این خصوص انجام داده‌ اند.)

دکتر Eric Topol در این خصوص می گوید: پیامد ها و مشکلاتی که قرار است در چین رخ دهد اصلاً خبر خوبی نیست. ما هفته‌ ها یا ماه های آینده شاهد ظهور مشکلات این پیامد خواهیم بود.

او می‌ گوید که از نظر تئوری، گسترش غیر قابل کنترل ویروس کرونا مانند آنچه در چین انتظار می‌ رود که اتفاق بیفتد، می‌ تواند گونه های جدیدی از سویه ها و زیر سویه ها را ایجاد کند. اما انتظار می رود که بحران اصلی در کشور چین باشد، اما به سختی می توان آن را با دقت پیش بینی کرد.

دکتر Katelyn Jetelina می گوید: چین حدود 20 درصد از جمعیت جهان را تشکیل می دهد، بنابر این ما نمی توانیم آن را نادیده بگیریم. سوال اصلی این است که احتمال اینکه یک نوع سویه یا زیر سویه جدید از کشور چین به وجود بیاید چقدر است؟ من فکر می‌ کنم احتمال این موضوع بسیار کم است، اما این احتمال وجود دارد و نمی توان آن را نادیده گرفت.

دکتر Peter Chin-Hong می‌گوید: آنچه که در مورد موارد جدید ابتلا در چین اتفاق می‌ افتد ممکن است باعث تغییر همه گیری به اندمیک (بیماری که مختص یک شهر یا کشور است بر خلاف همه گیری که معنای جهانی تر و گسترده تری را دارد) شود. اما حتی اگر افزایش موارد ابتلا به کووید در چین منجر به ایجاد یک سویه جدید شود، در اینجا ایمنی سلول های T و B بسیار زیاد است، و افراد هنوز به طور جدی بیمار نمی شوند، حتی اگر نوع جدیدی که به وجود آمده واقعا ترسناک به نظر برسد.

همچنین بخوانید >> چرا در زمستان بیشتر سرما می خوریم؟ بینی خود را مقصر بدانید

به حداقل رساندن خسارت و آسیب

کارشناسان همین توصیه را در مورد جلوگیری از افزایش موارد ابتلا، به ویژه برای افراد مسن 65 ساله یا بالا تر تکرار می کنند: دوز های تقویت کننده دو ظرفیتی واکسن را همین حالا دریافت کنید. در مورد واکسن آنفولانزا هم همین راهکار توصیه می شود.

دکتر Eric Topol می گوید استقبال کم از واکسن تقویت کننده، به ویژه در میان بزرگسالان 65 سال و بالاتر، که بیشترین آسیب پذیری را در برابر بیماری های شدید دارند، نگران کننده است. طبق آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری  ها در آمریکا، فقط 35.7 درصد از بزرگسالان 65 سال و بالاتر در این کشور واکسن تقویت کننده را دریافت کرده اند. وی آن را یک تراژدی می نامد.

افراد جوان تر نیز به سمت واکسن تقویت کننده جذب نشده اند. به طور کلی، طبق CDC، تنها 14.1٪ از افراد 5 ساله به بالا دوز تقویت کننده به روز شده را در کشور آمریکا دریافت کرده اند.

همچنین بخوانید >> اجساد مرده ممکن است تا چندین روز حامل کووید19 باشند

در ایران طبق آخرین آمار منتشر شده از وزارت بهداشت تا روز گذشته یعنی سه شنبه 20 دی ماه 1401، 31.531.002 نفر یعنی چیز حدود یک سوم جمعیت ایران، دوز سوم یا بالاتر واکسن را دریافت کرده اند.

مطالعات انجام شده اخیر، ارزش بالای دوز ها تقویت کننده واکسن را نشان می دهند. در یک مطالعه که فقط بزرگسالان 65 ساله یا بالاتر را مورد بررسی قرار داد، دریافت که تقویت کننده دو ظرفیتی خطر بستری شدن در بیمارستان را تا 84 درصد در مقایسه با فردی که واکسینه نشده و 73 درصد در مقایسه با فردی که فقط واکسن تک ظرفیتی دریافت کرده بود، کاهش می دهد. مطالعه دیگری روی بزرگسالان نشان داد افرادی که واکسن دو ظرفیتی دریافت کرده بودند کمتر به مراقبت های اورژانس مرتبط با کووید یا مراقبت های فوری نیاز داشتند.

در گزارشی که در 21 دسامبر در مجله پزشکی نیوانگلند منتشر شد، محققان نمونه‌ های پلاسما را از افرادی که یک یا دو واکسن تقویت کننده تک ظرفیتی یا دو ظرفیتی دریافت کرده بودند، گرفتند تا مشخص کنند که آنها تا چه حد در برابر زیر سویه های رایج Omicron نظیر BA.1، BA.5، BA.2.75.2، BQ.1.1 و XBB موثر اند. طبق نتایج به دست آمده از این آزمایش، واکسن دو ظرفیتی بهتر از تک ظرفیتی در برابر همه زیر مجموعه های امیکرون به خصوص BA.2.75.2، BQ.1.1 و XBB عمل کرد.

آزمایش سریع یا همین رپید تست می تواند در خصوص به حداقل رساندن انتقال کمک زیادی انجام دهد. در تاریخ 15 دسامبر 2022، دولت بایدن برنامه آمادگی زمستانی خود در برابر ویروس کرونا را اعلام کرد و بر اساس آن از آمریکایی ها خواست قبل و بعد از سفر و همچنین بازدید از داخل خانه افراد آسیب پذیر آزمایش انجام دهند. در این برنامه همچنین ادامه راهکار های گذشته همچون ارائه کیت های رایگان آزمایش برای افراد در داخل خانه، در دسترس بودن کیت ها در بخش های مختلف جامعه و ادامه ارائه خدمات واکسن برای همه مردم قرار داده شده است.

علاوه بر اقدامات احتیاطی کلی، دکتر Schaffner می گوید: به خودتان نگاه کنید و مراقب خود باشید. اگر بیش از 65 سال سن داشته، یا بیماری زمینه ای یا نقص ایمنی دارید و یا اینکه باردار هستید، لطفاً دوباره از ماسک استفاده کنید و فاصله گذاری اجتماعی را رعایت کنید. او می گوید که ممکن است وقت آن باشد که به جای رفتن به سینما در داخل خانه به تماشای فیلم بپردازید و سایر کار های اجتماعی خود را متوقف کنید.

بازگشت به دوره دستورات و قوانین محدود کننده؟

در ایران:

در تازه ترین اظهارت وزیر بهداشت در خصوص محدودیت های کرونایی که در تاریخ 20 دی 1401 بیان شدند، وی شایعات منتشر شده در فضای مجازی مبنی بر تعطیلی مدارس و دانشگاه ها و ایجاد محدودیت های جدید در این خصوص را بی اساس دانسته و تاکید کرد که هیچ برنامه ای برای تعطیلی مدارس و دانشگاه ها یا اعمال سایر قوانین محدود کننده در دستور کار وزارت بهداشت نیست و تنها توصیه می شود تا افراد در فضا های بسته از ماسک استفاده کرده و همچنین تزریق دوز های تقویت کننده واکسن را در دستور کار خود قرار دهند.

در آمریکا:

در 9 دسامبر 2022، عضو هیئت سلامت و بهداشت روان شهر نیویورک خواستار بازگشت پوشیدن ماسک در فضا های بسته شد و گفت: مردم «باید» از ماسک استفاده کنند، از جمله در مدارس، فروشگاه‌ ها، دفاتر و در محیط‌ های شلوغ دارای فضای باز.

در همان تاریخ، بخش بهداشت عمومی شهر لس آنجلس نیز خواستار بازگشت استفاده از ماسک برای همه افراد 2 سال و بالاتر در داخل فضای بسته از جمله در مدارس، وسایل حمل و نقل عمومی و در محل کار شد.

در حالی که دستور CDC مبنی بر الزام استفاده از ماسک در وسایل حمل و نقل عمومی دیگر اجرا نمی شود، سازمان همچنان به افرادی که از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده می کنند توصیه می کند تا حتما از ماسک استفاده کنند.

با این وجود برخی از افراد و سازمان ها پا را فرارتر گذاشته و برای محدوده خود، قوانین و محدودیت هایی را وضع می کنند. به عنوان مثال، در فیلادلفیا آمریکا، قبل از تعطیلات زمستانی یک مدیر مدرسه اعلام کرد که ماسک زدن در فضای داخلی مدرسه برای همه دانش‌ آموزان و کارکنان برای 2 هفته اول بازگشت به مدرسه تا 13 ژانویه، با استناد به راهنمایی‌ های اداره بهداشت عمومی فیلادلفیا ضروری است.

همانطور که در مطالعه ای که در اواخر ماه نوامبر 2022 منتشر شد نشان می دهد، پوشیدن ماسک و رعایت فاصله اجتماعی در مدارس باعث کاهش انتقال کووید می شود.
پس از اینکه ایالت ماساچوست در فوریه 2022 خط مشی پوشیدن ماسک در مدارس دولتی را در سراسر ایالت کنار گذاشت، محققان میزان بروز کووید را در مدارس 70 منطقه مختلف که این دستور را رعایت نمی کردند با دو منطقه ای که مدارس آن همچنان دانش آموزان و کارکنان را ملزم به استفاده از ماسک کرده بودند، مقایسه نمودند. نتایج به دست آمده بسیار جالب بود. بر اساس نتایج این تحقیق، در طول مدت 15 هفته، مدارسی که سیاست استفاده از ماسک را کنار گذاشته بودند، به ازای هر 1000 دانش آموز و کارمند حدود 50 مورد کرونا ثبت شده را دارا بودند و میزان کلی مبتلایان مدارس در این تحقیق، 11,901 نفر اعلام شد که این تعداد چیزی در حدود 30 درصد از کل مبتلایان ایالت را شامل می شود!

با این وجود، کارشناسان، پوشیدن ماسک و سایر محدودیت ها را همچنان به عنوان توصیه مطرح کرده و مردم را الزام به اجرای آنها نکرده اند چرا که همچنان واکنش های عمومی و جمعی نسبت به این محدودیت ها مثبت نبوده و اجرای این دستورات به شکل یک قانون، با اعتراض ها و نارضایتی های گسترده ای همراه خواهد بود.

دکتر Eric Topol در این باره می گوید: ما می دانیم که این دستورات و محدودیت ها باعث ایجاد مشکل در زندگی و مشاغل مردم می شود و در حال حاضر این محدودیت ها به شکل دستورات و قوانین غیر قابل اجرا بوده و تنها توصیه می شود که آنها را جدی گرفته و رعایت کنید.

دکتر Schaffner می گوید: ممکن است در یک جامعه که مردم به مقامات بهداشت و درمان خود اعتماد دارند این دستورات بیشتر رعایت شوند و نتایج بهتری هم بگیرند اما این فقط به مردم یک جامعه بستگی دارد که تا چه حد در اجرای این توصیه ها عمل کنند.

توصیه هایی برای تجمعات و گردهمایی ها

دکتر Schaffner می گوید:  قبل از جشن‌ ها و مراسمات، به‌ویژه جشن‌ هایی که در داخل خانه یا فضای بسته ی کوچکی برگزار می‌ شوند، شما می‌ توانید قبل از گردهمایی، قوانین اساسی ای داشته باشید، مانند درخواست از مهمانان برای واکس زدن قبل از شرکت در مراسم یا ماسک زدن حین آن.

میزبانان همچنین می توانند از مهمانان بخواهند قبل از شرکت در جشن یا دورهمی و شروع مراسم، یک تست سریع کرونا انجام دهند. در حالی که این پیشنهادات عالی هستند، اما دکتر Schaffner می گوید که او فکر نمی کند اکثریت قریب به اتفاق مردم از این توصیه ها پیروی کرده و آنها را اجرا کنند.

دکتر Eric Topol با اشاره به درصد کمی از افراد که ممکن است پس از آزمایش منفی به کووید همچنان مبتلا شوند و هیچ علائمی از خود نشان ندهند، می گوید: در یک سناریوی ایده‌آل، افراد ظرف چند ساعت پس از جمع‌ آوری آزمایش سریع کرونا انجام می دهند. او توصیه می کند که در مکان های سربسته ای که جعمیت زیادی در آنها وجود دارد، در صورت امکان از فیلتر هوا یا دستگاه های تهویه هوا استفاده کنید.

دکتر Katelyn Jetelina می‌گوید: در این رویداد ها و تجمعات به فرد یا افرادی که احتمال بیشترین خطر را دارد فکر کنید و اقدامات احتیاطی را در مورد آن شخص یا اشخاص انجام دهید.

کور سوی امید

با وجود همه عدم قطعیت ها، کارشناسان دیدگاه های نه چندان نا امید کننده ای را نیز ارائه کرده اند.

دکتر Peter Chin-Hong می‌ گوید: فکر می‌ کنم تعداد مبتلایان ما همچنان بالا خواهد رفت، اما مطمئناً نه مانند سال های 2021 یا 2020

دکتر Schaffner می گوید: من مردم را تشویق می‌ کنم تا از جشن ها، مراسم ها و دورهمی ها لذت ببرند، اما این کار را با دقت و رعایت محدودیت ها و توصیه ها انجام دهند.

منبع ترجمه

منبع آمار مورد استفاده برای ایران: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران

ترجمه و بازنویسی شده توسط مجله پزشکی سلام