تستوسترون پایین با افزایش سن مردان شایع تر شده و می تواند از طرق مختلفی بر سلامتی تأثیر بگذارد، از جمله اینکه می تواند منجر به خستگی و کاهش میل جنسی شود.
بر اساس نتایج مطالعه ارائه شده در کنفرانس انجمن اورولوژی آمریکا در سال 2020، بین 10 تا 40 درصد از مردان بالغ در ایالات متحده آمریکا کمبود تستوسترون دارند.
اگر فکر می کنید دارای سطح پایینی از تستوسترون هستید، دانستن علائم پایین بودن آن و همچنین آگاهی از راه هایی که ممکن است برای افزایش تستوسترون مفید باشند از جمله روش های طبیعی افزایش آن، امری ضروری است.
همچنین دانستن خطرات و عوارض جانبی تستوسترون درمانی و مکمل هایی که ادعا می کنند به افزایش تستوسترون کمک می کنند، بسیار مهم است.
تستوسترون چیست؟
دکتر Michael Eisenberg، مدیر پزشکی باروری مردانه و جراحی در Stanford Medicine Children’s Health و متخصص باروری مردانه در سانی ویل کالیفرنیا آمریکا، توضیح می‌د هد که تستوسترون ، هورمونی است که در بدن و عمدتاً در بیضه های مردان تولید می شود.
دکتر Michael Eisenberg توضیح می دهد که بدن زنان نیز تستوسترون تولید می کند، اگر چه که مقدار آن کم است.
تستوسترون در زنان کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است زیرا نقش اصلی آن در مردان است، اما به نظر می رسد که به میزان کمتری نسبت به مردان در میل جنسی زنان نقش دارد.
تستوسترون چه کاری انجام می دهد و وظایف آن چیست؟
تستوسترون به طرق مختلف بر سلامت مردان تأثیر می گذارد، هم از نظر روحی و هم جسمی. دکتر Michael Eisenberg می گوید: در مردان جوان تر، تستوسترون باعث تحریک رشد بلوغ می شود، از جمله رشد ماهیچه ها و رشد مو های صورت.
دکتر Stanton Honig، استاد اورولوژی بالینی در دانشکده پزشکی Yale در نیوهیون کانکتیکات و یک متخصص برجسته در باروری مردان، در این باره توضیح می‌دهد که تستوسترون در سنین بزرگسالی نیز مهم است.
تستوسترون برای باروری و عملکرد تولید مثل مردان حیاتی است. سطوح غیر عادی تستوسترون می تواند بر تولید اسپرم سالم، میل جنسی و همچنین توانایی شما در دستیابی و حفظ نعوظ و انزال تأثیر گذار باشد.
بنا به گفته دکتر Stanton Honig، تستوسترون همچنین به سطوح انرژی، خلق و خو و خواب کمک می کند.
علاوه بر این اثرات سلامت روان، او توضیح می دهد که تستوسترون برای سلامت استخوان، سلامت عضلات و سلامت قلب در مردان مهم است.
همچنین بخوانید >> 8 عادت بد برای سلامت قلب شما که باید بدانید
مردم تمایل دارند که تستوسترون را به عنوان یک هورمون تولید مثل تصور کنند، اما این هورمون اثرات خوب دیگری نیز بر بدن دارد.
اگر میزان تستوسترون کم و پایین باشد چه اتفاقی می افتد؟
دلایل مختلفی وجود دارد که چرا یک مرد ممکن است سطح تستوسترون پایینی داشته باشد. سطح تستوسترون می تواند با افزایش سن کاهش یافته و پس از 30 سالگی، چیزی در حدود 1٪ در هر سال کاهش یابد.
به گفته دکتر Michael Eisenberg، برخی از شرایط نیز می توانند به کاهش تستوسترون کمک کنند، از جمله آسیب به بیضه ها یا از دست دادن بیضه، دیابت و یا چاقی.
او می گوید برخی از دارو ها، به ویژه مواد افیونی و مخدر، می توانند باعث کاهش سطح تستوسترون در بدن شوند.
وی افزود: همچنین، سوء استفاده از استروئید ها می‌تواند باعث شود تا بدن دیگر به میزان کافی تستوسترون تولید نکند. همچنین گاهی اوقات نیز بدن مردان به سادگی و بدون دلیل خاصی تستوسترون کافی تولید نمی کند.
برخی از نشانه ها و علائم واضحی مبنی بر پایین بودن سطح تستوسترون در افراد به ویژه مردان وجود دارند.
دکتر Stanton Honig در این باره می گوید: فردی که تستوسترون پایینی دارد ممکن است علائمی نظیر کاهش انرژی، میل جنسی کم و اختلال نعوظ را تجربه کند.
با این حال، او می افزاید، تنها راه برای اینکه مطمئن شوید سطح تستوسترون شما پایین است یا نه، مراجعه به پزشک برای انجام آزمایش خون است.
تستوسترون در هنگام صبح، در بالاترین سطح خود قرار دارد، بنابراین معمولاً آزمایش خون صورت گرفته برای تشخیص و تعیین سطح این هورمون، در اوایل صبح انجام می شود.
اگر نتایج آزمایش خون شما نشان دهنده تستوسترون پایین باشد، گام بعدی این است که با پزشک خود همکاری کنید تا دلیل آن را بیابید.
در این این مرحله پزشک معالج دلایل و عوامل کمبود آن را بررسی کرده تا درمان متناسب با هر دلیل را برای شما انجام دهد. این عوامل یا دلایل شامل مواردی همچون بررسی اینکه آیا کاهش سطوح این هورمون به این جهت است که بیضه هایتان به اندازه قبل تولید نمی کنند یا اینکه مشکلی در مغزتان وجود دارد، می شوند.
همچنین پایین بودن تستوسترون می تواند ناشی از سطوح پایین هورمون لوتئینیزه باشد که توسط غده هیپوفیز در مغز تولید می شود.
دکتر Stanton Honig افزود: آزمایش های خون بیشتر، ام آر آی و اسکن CAT همگی می توانند گام های ثانویه برای مشخص کردن علت پایین بودن تستوسترون باشند.
آیا تستوسترون می تواند بیش از حد بالا باشد؟
اگر سطح تستوسترون خود را بررسی کنید، ممکن است با بالا بودن بیش از حد آن رو به رو شده و از امر متعجب شوید و در وهله ی اول اینطور فکر کنید که نتایج آزمایش اشتباه بوده و بالا بودن این هورمون امری غیر ممکن است.
دکتر Michael Eisenberg در این مورد اینگونه توضیح می دهد: این اتفاق ( بالا بودن میزان تستوسترون ) قطعاً می تواند اتفاق بیفتد، اگر چه امری نادر است.
او می گوید که معمولاً این اتفاق تنها زمانی رخ می دهد که یک مرد در حال مصرف بیش از حد تستوسترون باشد، زیرا داشتن بیش از حد تستوسترون چیزی نیست که به طور طبیعی اتفاق بیفتد.
دکتر Stanton Honig نیز این موضوع را تائید کرده و اینگونه توضیح می دهد: وقتی فردی را می بینم که سطح تستوسترونش خیلی بالاست، اولین سوال من از او این است که آیا تستوسترون مصرف می کند یا نه و پاسخ همیشه “بله” است!
چگونه تستوسترون را به صورت طبیعی افزایش دهیم؟
اگر سطح تستوسترون شما پایین است، نگران نباشید زیرا راه هایی طبیعی برای افزایش تستوسترون وجود دارد، اگر چه مواقعی نیز وجود دارد که ممکن است فردی راه های درمانی را برای افزایش آن در نظر بگیرد. در ادامه راه هایی برای افزایش طبیعی تستوسترون آورده شده است:
1- حفظ وزن مناسب و کاهش وزن: به گفته متخصصان، اگر فردی چاق است، بهترین راه برای افزایش طبیعی تستوسترون کاهش وزن سالم و طبیعی است.
تستوسترون پایین در افرادی که اضافه وزن دارند اغلب با سندرم متابولیک همراه است، که شامل گروهی از شرایط نظیر فشار خون بالا، قند خون بالا و چربی اضافی است.
کاهش وزن می تواند سطح تستوسترون را افزایش دهد.
همچنین بخوانید >> راه های لاغری شکم در یک هفته
2- روی سلامت قلب تمرکز کنید: دکتر Michael Eisenberg در این باره می گوید: «آنچه برای قلب شما مفید است برای سطح تستوسترون شما نیز مفید است.
کارشناسان، انجام ورزش منظم و خوردن غذا های مفید برای سلامت قلب مانند میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، ماهی، آجیل و حبوبات را توصیه می کنند.
همچنین بخوانید >> معرفی بهترین مواد غذایی برای حفظ سلامت قلب
3- تمرین با وزنه و دمبل: دکتر Michael Eisenberg می گوید: وزنه زدن می تواند توده عضلانی را افزایش دهد که به نوبه خود می تواند باعث افزایش تستوسترون شود.
با این حال، باید توجه داشت که تحقیقات نشان می دهند که این سطوح فقط برای چند ساعت بالا می مانند.
4- مصرف الکل و نوشیدنی های الکلی را به حداقل برسانید: مطالعات انجام شده، ارتباطی بین مصرف زیاد الکل و سطوح پایین تستوسترون پیدا کرده اند. این امر به این دلیل است که الکل تولید هورمون لوتئینیزه کننده در مغز را کاهش می دهد که بر تولید تستوسترون تأثیر می گذارد. مصرف بیش از حد الکل و نوشیدنی های الکلی نیز می تواند بر تولید اسپرم تأثیر منفی داشته باشد.
5- برای مدیریت و کاهش استرس، هر کاری که می توانید انجام دهید: استرس طولانی مدت می تواند سطح کورتیزول بدن را که به عنوان «هورمون استرس» نیز شناخته می شود، افزایش دهد.
با افزایش سطح کورتیزول، سطح تستوسترون می تواند کاهش یابد. به دلیل این ارتباط، مهم است که هر آنچه می توانید برای مدیریت و کاهش استرس خود انجام دهید. کار هایی مانند مدیتیشن، تنفس عمیق، ورزش، پایبندی به تغذیه سالم و سایر راه های درمانی و مراجعه به روانشناس.
همچنین بخوانید >> حمله پانیک (Panic Attack) چیست؟ علائم، نشانه ها، تشخیص و درمان
نکته قابل توجهی که در لیست ذکر شده در بالا مشاهده می شود که باید حتما به آن دقت کنید، نبود اسم هیچ مکملی است.
دکتر Stanton Honig در مورد مصرف مکمل هایی که ادعا می کنند می توانند سطح تستوسترون را افزایش دهند، هشدار می دهد. او می‌گوید: هیچ مقرراتی در مورد مکمل ها توسط سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) وجود نداشته و هیچ مدرکی دال بر اثربخشی آنها وجود ندارد.
وی توضیح می دهد که در واقع، این گونه مکمل ها به طور بالقوه می توانند خطرناک باشند زیرا شما دقیقاً نمی دانید چه چیزی در آنها وجود دارد و چگونه بر بدن تأثیر می گذارند.
تستوسترون تراپی چیست؟
در حالی که به صورت پیش فرض باید از مصرف مکمل ها در این زمینه پرهیز شود، مواقعی وجود دارد که ممکن است فردی بخواهد تستوسترون تراپی را در نظر بگیرد.
اگر آزمایش خون انجام شده نشان دهد که سطح تستوسترون مردی پایین است و پزشک معالج وی معتقد نیست که رژیم غذایی و ورزش به تنهایی برای افزایش سطح تستوسترون آن فرد کافی است، آن فرد کاندیدای خوبی برای تستوسترون تراپی است.
دکتر Michael Eisenberg در این باره می گوید: اگر بدن فردی به اندازه کافی تستوسترون تولید نمی کند، احتمالاً پس از شروع درمان به طور نامحدود یا برای مدت نامعلوم و طولانی ای آن فرد باید تحت تستوسترون تراپی قرار بگیرد.
دکتر Stanton Honig توضیح می دهد که روش های مختلفی برای تستوسترون تراپی وجود دارد و افراد باید با پزشک معالج خود مشورت کنند تا بر اساس نیاز ها و سبک زندگیشان تصمیم بگیرند که کدام یک از روش ها برایشان بهترین و موثر ترین است.
روش های مختلف درمانی شامل: مصرف قرص های خوراکی (مصرف دو بار در روز)، تزریق هفتگی، ژلی که روی پشت و زیر بغل مالیده می شود، گلوله ای که در زیر پوست قرار می گیرد که چهار ماه طول می کشد و اسپری بینی می شود.
اغلب بهترین گزینه برای انتخاب به سبک زندگی فرد بستگی دارد.
به عنوان مثال، ممکن است فردی به جای مصرف قرص خوراکی دو بار در روز، قرصی را ترجیح دهد که چهار ماه دوام داشته باشد.
در صورت استفاده از ژل، توجه به این نکته مهم است که تا 45 دقیقه بعد از استفاده، از تماس با زنان و کودکان خودداری کنید تا مواد ژل به پوست آنها منتقل نشود.رعایت این نکته مهم است زیرا به هر شخص تنها در صورت نیاز باید داروی تستوسترون داده شود.
همچنین، اثر گذاری تستوسترون بر روی زنان با مردان متفاوت بوده و به طور طبیعی مقادیر کمتری از آن در بدن زنان وجود داشته در نتیجه به میزان کمتری به آن نیاز دارند.
تستوسترون تراپی و باروری
افرادی که علاقه مند به بچه دار شدن در حال حاضر یا در آینده هستند، ضروری است تا در مورد تستوسترون تراپی به نکته های زیر توجه کنند:
- تستوسترون تراپی می تواند بر تولید اسپرم اثر منفی بگذارد ( با توجه به اینکه تستوسترون برای تولید اسپرم لازم است، این مورد ممکن است کمی عجیب به نظر برسد اما حقیقت دارد!)
- تاثیر منفی تستوسترون تراپی بر روی تولید اسپرم ها به این دلیل است که این عمل باعث کاهش تولید هورمون محرک فولیکول (FSH) می شود، هورمون دیگری که برای تولید اسپرم لازم است.
- در برخی موارد، مصرف زیاد و یا حتی کم دارو های افزایش دهنده تستوسترون می تواند تولید اسپرم را متوقف کند، وضعیتی که آزواسپرمی نامیده می شود.
همچنین بخوانید >> خطرات جدی ابتلا به ویروس کرونا در دوران بارداری
دکتر Stanton Honig می گوید: روش های تستوسترون تراپی برای مردانی که می خواهند باروری خود را حفظ کنند بسیار محدود تر است، اما گزینه های دیگری هرچند اندک یا تائید نشده وجود دارند.
به عنوان مثال، او می گوید که یکی از دارو هایی که استفاده می شود کلومیفن سیترات است، اما این دارو مورد تایید سازمان غذا و دارو آمریکا یا همان FDA برای استفاده در مردان نیست، بنا بر این به عنوان یک داروی بدون برچسب تائید، تجویز می شود.
اگر به بچه دار شدن علاقه دارید یا برنامه ای برای آن دارید، حتماً پزشک معالج خود را از برنامه های باروری خود مطلع کنید تا بتواند درمان مناسب را برای رفع نیاز های شما تجویز کند.
چه زمانی در مورد سطح تستوسترون به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر مردی هستید که احساس خستگی و کمبود انرژی می کنید و یا از میل جنسی کمی برخوردار هستید، ضروری است تا با پزشک خود در مورد ارزیابی سطح تستوسترون خود صحبت کنید. حتی اگر تستوسترون باعث ایجاد این علائم در شما نشده باشد، ملاقات با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی اولین گام برای تعیین دقیق آنچه در پشت پرده این علائم وجود دارد، می باشد.
اگر سطح تستوسترون شما پایین باشد، ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما احتمالاً آزمایش های بیشتری را انجام داده و در نهایت به شما کمک می کند تا به سمت یک راه حل موثر پیش بروید. چه از طریق راه های طبیعی برای افزایش تستوسترون یا تستوسترون تراپی.
ترجمه و بازنویسی شده توسط مجله پزشکی سلام