یک تیم بین المللی از دانشمندان از آزمایش خونی که می تواند تغییر دهنده شرایط بوده و تشخیص بیماری آلزایمر را دقیق تر از همیشه سازد، رونمایی کرده اند. این آزمایش که p-tau217 نام دارد، مبتنی بر پروتئین خاصی است که با آلزایمر مرتبط بوده و در آزمایشات اولیه بسیار امیدوار کننده ظاهر شده است.
برای سال ها، محققان مشتاق شناسایی «بیومارکر ها» در آزمایش های خون بودند که می توانند بیماری آلزایمر (AD) را تشخیص دهند. بیومارکر یک شاخص قابل اندازه گیری در بدن است که می تواند وجود یا خطر به وجود آمدن یک بیماری را نشان دهد.
اخیرا گونه ای از پروتئین tau که به عنوان p-tau شناخته می شود، مورد توجه بسیاری از دانشمندان قرار گرفته است، زیرا به شدت در آسیب شناسی بیماری آلزایمر نقش دارد.
بیومارکر های جدید p-tau مبتنی بر خون، به ویژه p-tau217، به عنوان یک پیشرفت در غربالگری آلزایمر مورد ستایش قرار می گیرند. این موضوع به ویژه برای بیمارانی که علائم اولیه ای مانند از دست دادن حافظه یا زوال شناختی را از خود نشان می دهند مفید است و آن را به یک ابزار بالینی ارزشمند تبدیل می کند.
همواره یکی از چالش های مهم استفاده از نشانگر های زیستی برای تشخیص آلزایمر، میزان ضریب خطای مثبت و منفی اشتباه آنها بوده است. چنین نادرستی هایی نه تنها از نظر اخلاقی و روانی آزاردهنده هستند، بلکه می توانند به هزینه های پزشکی و درمان های غیر ضروری نیز منجر شوند. برای رفع این نگرانی ها، محققان دانشگاه گوتنبرگ، دانشگاه لوند و دانشگاه مک گیل در مونترال یک استراتژی تشخیصی جدید دو مرحله ای ایجاد کردند.
مدل دو مرحله ای چگونه کار می کند؟
اولین مرحله شامل استفاده از آزمایش خون p-tau217 همراه با سن بیمار و نشانگر ژنتیکی دیگری به نام APOE e4 برای دسته بندی بیماران مبتلا به اختلال شناختی خفیف (MCI) بر اساس خطر ابتلا به آلزایمر است.
مرحله دوم شامل تست های تاییدی اضافی فقط برای کسانی است که نتایج آنها در مرحله اول بدون قطعیت بوده است.
در آزمایش هایی که شامل 348 شرکت کننده اختلال شناختی خفیف (MCI) از مطالعات انجام شده توسط تیم تحقیقاتی BioFINDER سوئد و یک گروه مستقل از دانشگاه مک گیل بود، مدل دو مرحله‌ای نتایج چشمگیری را از خود نشان داد. این مدل ثابت کرد که می تواند به طور دقیق بیماران با ریسک بالا یا پایین آلزایمر را با ضریب خطا ۶.۶ درصد منفی اشتباه و تنها ۲.۳ درصد مثبت اشتباه طبقه‌بندی کند.
مقاله مرتبط: تایید یک داروی جدید برای درمان بیماری آلزایمر در مراحل اولیه
آغاز یک روند جدید در تشخیص بیماری آلزایمر؟
به گفته تیم تحقیقاتی، این مدل دو مرحله ای می تواند صرفه جویی قابل توجهی در هزینه های سیستم های مراقبت های بهداشتی را به همراه داشته باشد. به این دلیل که این مدل می تواند به طور قابل توجهی نیاز به آزمایش های تاییدی گرانتر، مانند اسکن PET آمیلوئید را که به طور سنتی در تشخیص آلزایمر استفاده می شود، کاهش می دهد.
علاوه بر این، برای گروه کم خطر، آزمایش خون جدید می تواند به طور موثر آلزایمر را با درجه بالایی از قطعیت رد کند.
این آزمایش خون که در مرحله اول اعمال می شود، دقت بسیار بالایی را برای شناسایی بیماران پرخطر نشان می دهد که بسته به وضعیت بالینی می توان آنها را تشخیص داد و درمان های علامتی را برای آنها آغاز نمود و یا در آینده برای شروع احتمالی درمان اصلاح کننده بیماری به کلینیک های تخصصی ارجاع داده شوند.
یافته های محققان در مجله علمی Nature Aging منتشر شده است.
منابع
1- A two-step workflow based on plasma p-tau217 to screen for amyloid β positivity
2- Blood test for Alzheimer’s diagnosis earns high marks for accuracy
ترجمه و بازنویسی شده توسط مجله پزشکی سلام