اعتیاد غذایی چیست؟ چه خوراکی هایی اعتیاد آورند؟

اعتیاد غذایی وقتی رخ می دهد که یک فرد بدون اجبار و به طرزی غیر قابل کنترل غذا می خورد. این رفتار غیر قابل کنترل می تواند نوعی واکنش به احساساتی مانند استرس، ناراحتی و یا خشم باشد.

بدن انسان برای این که بتواند به درستی کار کند، نیاز دارد تا غذا دریافت کند؛ اما اعتیاد غذایی وقتی رخ می دهد که یک فرد به نوعی به خوردن غذا وابستگی پیدا می کند. غذاهایی که افراد به آن ها اعتیاد پیدا می کنند، اغلب غذاهای ناسالمی مانند چیپس، آب نبات و نان سفید هستند.

محتوای مقاله:

1. اعتیاد غذایی چیست؟
2. چه غذاهایی باعث اعتیاد غذایی می شوند؟
3. علائم اعتیاد غذایی
4. درمان و کنترل
5. چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اعتیاد غذایی چیست؟

اعتیاد غذایی مربوط به اختلالات غذاخوردن مانند چاقی، وسواس خوردن و غذا خوردن افراطی می باشد. یک نظریه در این باره می گوید “افرادی که به یک نوع غذا وابستگی دارند ، با افرادی که به سیگار یا مواد مخدر اعتیاد دارند یکسان هستند.” در چنین افرادی، غذا در مغز مانند داروی دوپامین عمل می کند که باعث احساس سرخوشی در فرد می شود. این مواد شیمیایی باعث می شوند تا استرس و نگرانی کاهش پیدا کند. اما با این حال دیگر تحقیقات نشان دهنده ی این هستند که شواهد کافی وجود ندارد تا بگوییم که مواد غذایی، اعتیادی همچون اعتیاد به الکل و سیگار را به همراه دارند. این بررسی های نشان می دهند که “اعتیاد غذایی” اصطلاح گمراه کننده ای است؛ زیرا خود مواد تشکیل دهنده ی غذاها هم باعث اعتیاد می شوند.

اعتیاد به دو دسته تقسیم می شود: اعتیاد به یک ماده مانند دارو؛ و اعتیاد به یک رفتار مانند غذا خوردن.

اعتیاد غذایی یعنی اعتیاد به رفتار غذا خوردن؛ آمار نشان می دهد حدودا ۳۵ درصد از آمریکایی ها چاق هستند. هر چند افرادی که چاق هستند تنها یک سوم از کسانی را تشکیل می دهند که اعتیاد غذایی دارند، اما اعتیاد غذایی معمولا با افزایش وزن ارتباط دارد. پس با اینکه اعتیاد غذایی باعث چاقی می شود، اما تنها دلیل آن نمی باشد. یکی از تحقیقات نشان داده است حدودا ۱۰ درصد از افرادی که اعتیاد غذایی دارند وزن کم یا وزن مناسبی دارند و یا بیش از اندازه چاق هستند.

چه غذاهایی باعث اعتیاد غذایی می شود؟

می توان گفت این اعتقاد که غذاهایی که حاوی شکر، چربی یا نشاسته هستند باعث اعتیاد غذایی می شوند، هنوز هم وجود دارد. مقیاس اعتیاد غذایی ییل، پرسشنامه هایی برای تشخیص اعتیاد غذایی طراحی کرده که نشان می دهند برخی غذاها بیشتر می توانند اعتیاد آور باشند؛ مانند:

• چیپس
• سیب زمینی سرخ کرده
• شکلات
• بیسکویت
• نان سفید
• پاستا
• بستنی

علائم اعتیاد غذایی

علائم اعتیاد غذایی می تواند فیزیکی، احساسی و یا اجتماعی باشند.این علائم شامل:

• فرد، وسواس خوردن و یا میل به غذا داشته باشد.
• شیفته ی خوردن غذا باشد.
• به طرزی اضطراری و غیرقابل کنترل غذا بخورد.
• تلاش برای جلوگیری از غذا خوردن غیر قابل اجرا باشد.
• نتواند کنترلی بر روی میزان غذا خوردن، دفعات خوردن و مکان هایی که غذا می خورد داشته باشد.
• تاثیرات منفی روی زندگی خانوادگی، اجتماعی و دارایی اش داشته باشد.
• نیاز به خوردن غذا برای آرام کردن عواطف و احساساتش باشد.
• غذا خوردن صرفا برای پرت شدن حواسش از مسئله ای باشد.
• برای رفع ناراحتی فیزیکی یا آرام کردن درد غذا بخورد.

افرادی که اعتیاد غذایی دارند معمولا پس از خوردن مقدار غذای بسیار زیادی احساس برعکسی دارند مانند:

• شرم و خجالت
• احساس گناه
• ناراحتی
• کمبود خود باوری

اعتیاد غذایی با واکنش های فیزیکی هم همراه است مانند:

• محدودیت غذایی شدید
• ورزش اجباری
• تلاش برای استفراغ کردن

درمان و کنترل اعتیاد غذایی

درمان و کنترل اعتیاد غذایی به رفع نیازهای عاطفی، فیزیکی و روانی فرد مربوط می شود. این نوع درمان بر روی از بین بردن عادات غذا خوردن افراطی افراد تمرکز می کند. هدف از این کار، جایگزین کردن عادات غذایی خوب و سلام به جای عادات غذایی بد و مخرب و همچنین توجه به مشکلاتی مانند افسردگی و تشویش می باشد. درمان هایی که موثر واقع شده اند.

شامل:

• رفتار درمانی شناختی (CBT)

هدف این روش شناسایی و تغییر الگوهای غلط و ایجاد روش ها و مکانیزم های جدید برای مقابله با وابستگی به مواد غذایی می باشد. روش CBT می تواند به صورت یک نفره یا گروهی بر روی افراد انجام شود.

• دوا و دارو

دارو را می توان به منظور آرام کردن تشویش و افسردگی تجویز کرد.

• تمرکز درمانی

این روش به پیدا کردن راه حل هایی برای مشکلاتی در زندگی که منجر به استرس و پر خوری می شوند، تمرکز می کند.

• آسیب درمانی

این روش به آسیب های مربوط می شود که سبب پرخوری و اعتیاد غذایی  می شوند.

• مشاوره تغذیه و برنامه ریزی رژیمی

این روش به فرد کمک می کند تا رویکرد جدیدی را در انتخاب غذاهای سالم و برنامه ریزی وعده های غذایی برگزیند.

همچنین چندین سبک زندگی مختلف هم وجود دارد که با استفاده از آن ها ، فرد می تواند اعتیاد غذایی خود را مدیریت کند. شامل:

• استفاده از غذاهای مقوی بجای غذاهای سرخ شده یا شیرین شده.
• اجتناب از مصرف کافئین.
• برای مصرف غذایی که به خوردن آن اشتیاق دارید، ۲ الی ۵ روز منتظر بمانید.
• در روز ۳ وعده ی متعادل غذا مصرف کنید.
• به مقدار فراوان آب مصرف کنید.
• روز میز بنشینید و غذا بخورید؛ روی غذایتان تمرکز کنید و به آرامی بجوید.
• یک لیستی از غذاهای مضر تهیه کرده و به هنگام خرید، به آن توجه کنید.
• غذا را در خانه بپزید و بخورید.
• مرتب ورزش کنید.
• به میزان کافی بخوابید.
• محل کار و اجتماعی که در آن استرس دارید را عوض کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

هر کسی که متوجه پر خوریِ غیر قابل کنترل خود شود و یا کسی که می خواهد وزن ایده آلی و سلامتی داشته باشد باید به پزشک مراجعه کند.

پزشک می تواند روش های درمانی و روزمره ای به شما پیشنهاد دهد که به عادات غذایی سالم، کاهش وزن و ورزش مداوم کمک می کند. پزشک متخصص می تواند مکانیزم های جدیدی را پیشنهاد کند تا فرد با غذا، رابطه ی مثبتی داشته باشد.

منابع

1- Yale Food Addiction Scale

2- Binge Eating Disorder

ترجمه و بازنویسی شده توسط مجله پزشکی سلام