بیماری آلزایمر، شایع ترین نوع زوال عقل (دمانس)، با برخی علائم ناخوشایند و ناتوان کننده مانند فراموشی بلندمدت، حواس پرتی، سردرگمی و نهایتا ناتوانی در عملکرد روزانه مستقل همراه است. اکنون، تحقیق جدیدی توجهات را به مجموعه اولیه نادیده گرفته‌شده ای از علائم دمانس به نام آتروفی قشر خلفی یا PCA جلب کرده است.
PCA مجموعه ای گیج کننده از علائم دیداری فضایی است که معمولا به عنوان اولین علامت بیماری آلزایمر ظاهر می شود. پس از انجام اولین تحقیق متمرکز بر PCA در مقیاس بزرگ، دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا، سن فرانسیسکو اعلام نمودند که علائم PCA نهایتا در حدود ٪۱۰ موارد آلزایمر رخ می دهد.
آیا مشکلات بینایی عجیب می تواند نشانه ای از بیماری آلزایمر باشد؟
این تحقیق شامل داده هایی از بیش از ۱۰۰۰ بیمار در ۳۶ مرکز مستقر در ۱۶ کشور است. به بیان ساده تر، به گفته محققان، نتایج نشان می دهند که آتروفی قشر خلفی(PCA) به‌طور غیر منتظرانه ای آلزایمر را پیش بینی می کند.
۹۴ درصد افراد مبتلا به PCA به بیماری آلزایمر مبتلا شدند، درحالی‌که شش درصد دیگر هم به بیماری هایی چون بیماری اجسام لویی و زوال لوب پیشانی گیج گاهی مبتلا شدند. از طرف دیگر، سایر تحقیقات نشان دادند که ۷۰ درصد افرادی که حافظه خود را از دست داده اند به بیماری آلزایمر مبتلا هستند.
برخلاف بیماری‌های مربوط به حافظه، افراد مبتلا به PCA با موارد زیر مشکل دارند:
- تخمین مسافت
- تفکیک بین اجسام ثابت و متحرک
- تکمیل فعالیت‌هایی چون نوشتن یا برداشتن چیزی که روی زمین افتاده
Marianne Chapleau، دارنده دکتری تخصصی از بخش نورولوژی UCSF، مرکز حافظه و پیری و مؤسسه علوم اعصاب Weill می گوید که اکثر افراد مبتلا به PCA، علیرغم مشکلات دیداری، هنوز هم می توانند در معاینه طبیعی چشم قبول شوند. اکثر بیماران مبتلا به PCA در ابتدا شناخت طبیعی از خود نشان دادند، اما زمان اولین ملاقات تشخیصیشان (به طور متوسط ۳.۸ سال پس از شروع علائم)، زوال عقل خفیف یا متوسط با نقایصی در حافظه، عملکرد اجرایی، رفتار و گفتار/زبان مشاهده می‌شد.
همچنین بخوانید >> برنامه خواب نامنظم می تواند خطر زوال عقل را تا 53 درصد افزایش دهد
هنگام تشخیص ها، ۶۱ درصد «دیسپراکسی ساختاری» یا ناتوانی در تقلید یا ساختن نمودار ها یا شکل های اولیه را نشان دادند. ۴۹ درصد به «نقص ادراک فضا» یا مشکل در شناسایی مکان چیزی که دیده می شود، و ۴۸ درصد به «سیمولتاناگنوزی»، ناتوانی در درک بصری هم زمان بیش از یک شی مبتلا بودند. ۴۷ درصد دیگر با چالش های جدیدی در مورد محاسبات ریاضی پایه سروکار داشتند و ۴۳ درصد مشکل در خواندن را گزارش کردند.
Chapleau در نشریه ای دانشگاهی می گوید: «کلنیسین ها برای تشخیص PCA به آگاهی بیشتری نیاز دارند». «اکثر بیماران هنگام بروز مشکلات بینایی به بینایی سنجشان مراجعه می کنند و ممکن است به یک متخصص چشم پزشکی ارجاع داده شوند که او نیز ممکن است نتواند PCA را تشخیص دهد. ما برای شناسایی این بیماران در مراحل اولیه و درمانشان به ابزار بهتری در مجموعه‌های بالینی نیاز داریم».
سن متوسط بروز علائم PCA ۵۹ سال است. لازم به ذکر است که این سن کمی پایین تر از سن متوسط تشخیص عادی بیماری آلزایمر است. همین مسئله عامل دیگری برای احتمال پایین‌تر تشخیص بیماران مبتلا به PCA است.
Renaud La Joie، از نویسندگان مقاله، دارای مدرک دکتری تخصصی از دپارتمان نورولوژی UCSF و مرکز حافظه و پیری تاکید می کند که شناسایی زودهنگام PCA ممکن است پیامد های مهمی برای درمان بیماری آلزایمر داشته باشد.
در طول این پروژه، علاوه بر داده های کالبد شکافی، سطوح آمیلوئید و تاو که در مایع مغزی نخاعی و از طریق تصویربرداری یافت می شوند، در نهایت با سطوحی که در موارد معمول آلزایمر یافت می شوند، تطابق پیدا کردند.
در نتیجه، افراد مبتلا به PCA ممکن است علاوه بر درمان های ضدتاو که هنوز در مرحله کارآزمایی بالینی هستند، نامزد درمان های ضدآمیلوئیدی مانند لکانمب (Leqembi) باشند که توسط سازمان غذا و دارو آمریکا در ژانویه ۲۰۲۳ تایید شده است. هر دو راه‌کار در مراحل اولیه بیماری باید اثر بیشتری از خود نشان دهند.
La Joie می‌گوید: «بیماران مبتلا به PCA در مقایسه با بیمارانی با سایر تظاهرات بیماری آلزایمر، به لحاظ آسیب شناختی تاو بیشتری در قسمت های خلفی مغزشان دارند که در پردازش اطلاعات دیداری فضایی نقش دارد. این مسئله ممکن است آنها را برای درمان های ضدتاو مناسب تر کند».
La Joie اضافه می‌کند: «از آن جایی که بیماران اغلب به آلزایمر فراموشی با امتیاز پایین در تست های حافظه مبتلا هستند، تا حد زیادی از کارآزمایی ها کنار گذاشته شده‌اند». «با این حال، در UCSF در حال بررسی درمان هایی برای بیماران مبتلا به PCA و سایر نسخه های غیر فراموش کننده هستیم».
دکتر Gil Rabinovici، نویسنده ارشد مقاله و مدیر مرکز تحقیقاتی بیماری آلزایمر در UCSF می‌گوید: «درک جامع تر از PCA برای پیشبرد مراقبت از بیمار و درک فرآیند هایی که باعث بیماری آلزایمر می شوند، بسیار مهم هستند».
وی در ادامه افزود: «برای این که بیماران بتوانند تشخیص، مشورت و مراقبت صحیحی دریافت کنند، یادگیری نحوه تشخیص این سندرم توسط پزشکان حیاتی است».
همچنین بخوانید >> باریک‌شدگی کشف‌شده در اسکن های مغز، زوال عقل را ۱۰ سال زودتر پیش‌بینی می‌کند
«از منظر علمی، واقعا نیازمند درک این مسئله هستیم که چرا بیماری آلزایمر به‌ویژه بینایی را به جای نواحی حافظه در مغز هدف قرار می دهد. تحقیقات ما نشان داد که ٪۶۰ از افراد مبتلا به PCA خانم ها بودند – درک بهتر علت حساس تر بودن زنان مسئله مهمی است که باید در مطالعات آتی به آن پرداخته شود».
این مقاله در Lancet Neurology منتشر شده است.
ترجمه و بازنویسی شده توسط مجله پزشکی سلام