در حال حاضر، واژه جدیدی در سرتاسر اینترنت وجود دارد که شنیدنش ممکن است برایتان تازه (و ترسناک) باشد: بیماری X.
اولین چیزی که باید درباره آن بدانید این است که هیچ بیماری‌ای به نام بیماری X وجود ندارد؛ حتی این واژه جدید هم نیست. با این حال، بیماری X نامی است که مسئولان بهداشت‌ودرمان برای ایده‌ها، خصوصا ایده‌های نگران‌کننده، استفاده می‌کنند.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) این واژه را در سال ۲۰۱۷ ابداع کرد. WHO توضیح می‌دهد که این واژه جدید «یعنی همه‌گیری بین‌المللی جدی‌ای ممکن است توسط پاتوژنی (میکروارگانیسمی که بیماری‌زایی می‌کند) ایجاد شود که هنوز برای بیماری‌زایی در انسان ناشناخته است».
به بیان ساده، بیماری X پاتوژنی (ویروسی) فرضی است. شاید هم ذره‌ای عفونت‌زا باشد که یا ناشناخته است یا مدت‌هاست که به فراموشی سپرده شده است.
بیماری X در لیست بیماری‌ها و پاتوژن‌هایی قرار می‌گیرد که از اولویت بالایی برای تحقیق و توسعه برخوردار هستند. ابولا، سندرم حاد تنفسی (SARS) و ویروس زیکا در این لیست قرار دارند. این تهدیدها (و تهدیدات بالقوه) نیاز به توسعه فوری آزمایش‌ها، واکسن‌ها و داروهای مؤثر دارند.
این لیست در سال ۲۰۲۲ با اصلاح معیارهای علمی و بهداشت‌عمومی به‌روز شد. توجه مقامات به آثار اجتماعی‌اقتصادی و دسترسی مناطق و جمعیت به مراکز بهداشت‌ودرمان جلب شد.
همچنین بخوانید >> آنفولانزای طولانی همانند کووید طولانی است اما با شدت کمتر
چرا حالا بیماری X تیتر خبرها است؟
از آن جایی که WHO، در نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد در سوئیس، به رهبران جهان درباره خطر دنیاگیری‌های آتی هشدار داد، هم‌اکنون بیماری X پرمخاطب است.
Tedros Adhanom Ghebreyesus دبیرکل WHO در بیانیه‌ای می‌گوید: «برخی معتقدند این هشدارها ممکن است ترس به دل مردم بیاندازند؛ اما، نه این طور نیست. بهتر است چیزی را که ممکن است اتفاق بیفتد، همان‌طور که بارها در طول تاریخ اتفاق افتاده است، پیش‌بینی کرد تا برای آن آماده شویم.»
مقامات، در مصاحبه اخیری، بیماری X را به‌عنوان پاتوژنی مطرح کردند که ۲۰ برابر کشنده‌تر از ویروس کرونا بوده و حدود هفت میلیون نفر را کشته است. دکتر Amesh Adalja، پژوهشگر ارشد مرکز امنیت سلامت Johns Hopkins می‌گوید که این بیماری یک احتمال است.
دکتر Amesh Adalja، با توجه به گزارش اخبار CBS می‌گوید: «سویه‌هایی از ویروس‌ها وجود دارند که دارای نرخ مرگ‌ومیر بسیار بالایی هستند که ممکن است توانایی انتقال انسان‌به‌انسان را به‌طور موثری ارتقا بخشند».
Adalja گمان می‌کند که پاتوژن فرضی ممکن است ویروسی تنفسی باشد که احتمالا قابلیت انتقال انسان‌به‌انسان بسیار بالایی دارد. دکتر Adalja می‌گوید که چنین میکروارگانیسم‌هایی ممکن است مانند آنفلونزای پرندگان یا آنفلونزای خوکی از قبل در میان گونه‌های حیوانی در حال گردش باشند . تعامل انسان با چنین حیواناتی ممکن است نقطه آغازی برای این بیماری‌ها (در انسان) باشد.
دکتر Adalja، در باب مقایسه بیماری X با آنفلونزای اسپانیایی اضافه می‌کند: «اکثر این بیماری‌ها از بین می‌روند، اما، آن‌چه که ما را نگران می‌کند این است که ممکن است به‌طور موثری، مانند اتفاقی که در سال ۱۹۱۸ رخ داد، گسترش یابند».
در مجمع اقتصاد، بحث‌ها اغلب پیرامون اقدامات پیش‌گیرانه علیه انواع ویروس‌هایی است که به احتمال زیاد باعث ایجاد یک بیماری همه‌گیر می‌شوند. این اقدامات شامل توسعه آزمایش‌های تشخیصی و واکسن‌ها هستند. علاوه‌بر خدمات بهداشتی با قابلیت گسترش سریع و انعطاف‌پذیری بیشتر دربرابر موج‌های غیرمنتظره، سیستم‌های هشدار اولیه نیز ضروری هستند. خوش‌بختانه، مقامات در سراسر جهان می‌توانندآماده‌سازی را بدون این که بدانند بیماری X دقیقا چه خواهد بود، آغاز کنند.
بر سر راه مدیریت موثر و کارآمد بیماری‌های مهلک نوپدید موانعی وجود دارد. یکی از این موانع عدم‌شفافیت جهانی، مانند انکار انتقال سریع انسان‌به‌انسان کووید۱۹ توسط چین، است.
شایعات مانع خطرناک دیگری است که در اعتماد مردم به مقامات بهداشت‌عمومی و پذیرش اقدامات توصیه‌شده برای محافظت دربرابر پاتوژن نوظهور خلل وارد می‌کند. بی‌اعتمادی ناشی از دیدگاه مخالف واکسن، در شیوع اخیر سرخک در فیلادلفیا، نقش بسزایی دارد.
برای مهار شایعات یکپارچگی رسانه‌ای نیاز است که اگر غیرممکن نباشد، دشوار است. بیماری X، هنگامی که یک خبرنگار موضوع را به‌عنوان موضوعی معرفی می‌کند که ممکن است رئیس جمهور بعدی ایالات متحده با آن مواجه شود، سیاسی شد. پیش‌بینی مرگ ۱۵ میلیون نفر و مرگ ۷۵ درصد کسانی که به این بیماری مبتلا می‌شوند ازجمله ادعاهای غیرمستند این رسانه‌ها است. رسانه دیگری مدعی است که بیماری X از قبل بوده است.
برای محافظت دربرابر بیماری X احتمالی چه کارهایی می‌توان انجام داد؟
اگرچه بیماری X یک معما است، اما، می‌توانید اقداماتی را برای مقاوم‌تر کردن خودتان دربرابر بیماری‌ها انجام دهید. سالم بمانید: خواب کافی داشته باشید، باجدیت شش یا هفت روز در هفته ورزش کنید، و غذاهای سالم میل کنید.
همچنین بخوانید >> کشف یک آنتی بادی جدید برای ساخت واکسن جهانی آنفولانزا
منابعی که توسط تحقیقات و تحلیل‌های موشکافانه حمایت نمی‌شوند را با شک بخوانید و به آن‌ها گوش کنید. از توصیه‌های مقامات بهداشت‌عمومی را پیروی کنید.
در پزشکی ضرب‌المثلی برای موقعیت‌های نوظهوری که توانایی‌ها را برای عملکرد بهتر تهدید به نابودی می‌کند وجود دارد: اول نبض خودت را بگیر. اجازه ندهید ترس بر توانایی‌های‌تان چیره شود تا با خیال آسوده فکر کنید.
ترجمه و بازنویسی شده توسط مجله پزشکی سلام