گلبول های سفید از اجزای حیاتی خون هستند. نقش آن‌ها مبارزه با عفونت بوده و برای سلامت بدن ضروری هستند.
بالابودن تعداد گلبول سفید ، نشان‌دهنده‌ی ورود عفونت به بدن و کارکرد سیستم ایمنی برای تقابل با آن است. می‌توان چنین فعل و انفعالی را نشانهی استرس فیزیکی یا احساسی به فرد دانست. علی‌الخصوص افرادی که از سرطان خون رنج می‌برند نیز معمولاً تعداد گلبول سفید بالایی دارند.
تعداد گلبول سفید پایین نیز می‌تواند نشان‌دهنده‌ی این موضوع باشد که عاملی باعث تخریب سریع‌تر از موعد گلبول‌ها می‌شود یا این‌که بدن به تعداد کافی از آن‌ها تولید نمی‌کند.
گلبول های سفید موجود در خون، تقریباً ۱ درصد از کل تعداد سلول‌های خونی را شامل می‌شوند و برای عملکرد نرمال سیستم ایمنی بدن لازم هستند. گلبول های سفید خون را تحت عنوان لکوسیت نیز می‌شناسند.
گلبول های سفید خون وظیفه‌ی بسیار مهمی را در پشتیبانی از بدن در برابر تهاجمات انجام می‌دهند. این تهاجمات می‌توانند به شکل باکتری، ویروس یا سایر اجرام بیرونی و تهدیدآمیز دیگر باشند.
گلبول های سفید خون به صورت مداوم در مغز استخوان تولید شده و در سیستم لنفاوی و داخل خون به صورت آماده‌باش هستند تا در زمان نیاز خدمت‌رسانی کنند.
تعداد و نوع گلبول های سفید خون
اکثر افراد، تعداد زیادی از گلبول‌های سفید را که حدود ۱۰۰ میلیون در هر روز می‌شود، تولید می‌کنند. میزان نرمال گلبول سفید که از طریق آزمایشگاه‌ها گزارش شده، بین ۴ هزار الی ۱۱ هزار گلبول در هر میکرولیتر از خون می‌باشد، اگرچه این موضوع می‌تواند بسته به نژاد فرد تغییر کند.
انواع مختلفی از گلبول‌های سفید خون وجود دارند که دارای مسئولیت‌های متنوعی نیز می‌باشند:
- لنفوسیت ها که برای تولید پادتن حیاتی بوده و کاری می‌کنند که بدن از خودش در برابر باکتری‌ها، ویروس‌ها و سایر تهدیده‌های شناخته‌شده محافظت کند.
- نوتروفیل ها گلبول های سفید قدرتمندی هستند که باکتری یا قارچ را نابود می‌کنند.
- باسوفیل ها نسبت به ورود عفونت‌ها هشدار داده و مواد شیمیایی را داخل جریان خون ترشح می‌کنند که عموماً با آلرژی‌ها مقابله می‌کند.
- ائوزینوفیل ها برای تخریب انگل‌ها و سلول‌های سرطانی مسئولیت دارند و بخشی از واکنش آلرژیک محسوب می‌شوند.
- مونوسیت ها مسئول تهاجم و شکست ساختار جرم‌ها و باکتری‌هایی هستند که وارد بدن فرد می‌شوند.
وقتی که به مونوسیت‌ها نیاز باشد، آن‌ها به سایر ارگان‌ها نظیر طحال، کبد، ریه‌ها و مغز استخوان مهاجرت می‌کنند و تبدیل به سلول خاصی تحت عنوان ماکروفاژ می‌شوند. ماکروفاژ مسئولیت بسیاری از عملکردهای سلولی را بر عهده دارند که شامل ازبین‌بردن بافت مرده یا آسیبدیده، نابودکردن سلول‌های سرطانی و تنظیم واکنش ایمنی می‌گردد.
میزان بالای گلبول‌های سفید خون
افزایش گلبول های سفید خون را تحت عنوان لکوسیتوز می‌شناسند. این اتفاق معمولاً در اثر یکی از شرایط زیر می‌افتد:
- عفونت
- سرکوب ایمنی
- داروهایی نظیر کورتیکواستروئید‌ها
- اختلالی در مغز استخوان یا سیستم ایمنی
- سرطان‌های خاصی نظیر سرطان خون لنفوسیتی مزمن یا حاد
- التهاب‌هایی که مشابه آن در آرتریت روماتوئید تجربه می‌شود
- آسیب‌دیدگی
- تنش‌های احساسی
- کار زیاد
- بارداری
- مصرف دخانیات
- واکنش‌های آلرژیک
- ورزش بیش از حد
بیماری‌های تنفسی خاص نظیر سیاه‌سرفه یا سل نیز می‌توانند میزان گلبول سفید موجود در خون را افزایش دهند.
در برخی از موارد، تمامی گلبول های سفید تحت تاثیر قرار می‌گیرند. درهرحال، برخی از افراد دارای بیماری خاصی هستند که فقط یک نوع از گلبول سفید تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
اگر میزان یک نوع خاص از گلبول سفید افزایش پیدا کند، می‌تواند نشانه‌های ویژه‌ی زیر را در پی داشته باشد:
- مونوسیت ها: اگر فردی میزان مونوسیت بالایی داشته باشد، می‌تواند نشان‌دهنده‌ی وجود یک عفونت مزمن، اختلال خودایمنی خون، سرطان یا سایر شرایط پزشکی باشد.
- لنفوسیت ها: اگر میزان لنفوسیت‌ها افزایش پیدا کند، شرایط تحت عنوان لکوسیتوز لنفوسیتی به وجود می‌آید. این امر می‌تواند به واسطه‌ی یک ویروس یا یک عفونت نظیر سل به وجود آید. همچنین می‌توان آن را به لنفوم‌های خاص یا سرطان خون نسبت داد.
- نوتروفیل ها: اگر فردی دارای نوتروفیل زیادی در بدنش باشد، اختلالی تحت عنوان لکوسیتوز نوتروفیلی رخ داده است. چنین شرایطی در صورت وقوع عفونت، مصدومیت، التهاب، مصرف برخی از داروها و انواع مشخصی از سرطان خون طبیعی است.
- باسوفیل ها: افزایش سطح باسوفیل‌ها می‌تواند در افرادی که بیماری تیروئید کم‌فعال یا همان کم‌کاری تیروئید دارند و همچنین افرادی که شرایط پزشکی خاص دیگری دارند، رخ دهد.
- ائوزینوفیل ها: اگر فردی میزان بالایی از ائوزینوفیل داشته باشد، یعنی بدنش نسبت به انگل یا سایر عوامل عفونت‌زا، عوامل آلرژی‌زا یا آسم واکنش نشان داده است.
گاهی اوقات هیچ دلیل مشخصی برای افزایش گلبول‌های سفید خون وجود ندارد. این شرایط را تحت عنوان سندروم هیپرائوزینوفیلی ایدیوپاتیک می‌شناسند. این سندروم می‌تواند پیامدهایی جدی نظیر آسیب به قلب، ریه، کبد، پوست و سیستم عصبی را در پی داشته باشد.
افرادی که تحت تاثیر سندروم هیپرائوزینوفیلی ایدیوپاتیک قرار می‌گیرند، امکان دارد چنین علائمی را تجربه کنند:
- کاهش وزن
- تب
- تعریق شبانه
- خستگی
- سرفه
- درد سینه
- تورم
- شکم‌درد
- خارش پوستی
- درد
- ضعف
- سرگیجه
- کما
سایر ناتعادلی‌ها در گلبول‌های سفید خون
اگر میزان گلبول‌های سفید خون کمتر از حد معمول باشد، می‌توانید آن را نشانه‌ای از تضعیف سیستم ایمنی بدن قلمداد کنید که یکی از دلایل آن بیماری ایدز است. این بیماری باعث می‌شود که افراد، آسیب‌پذیری بیشتری در برابر عفونت پیدا کنند.
تولید سلول‌های خونی به شکل غیرمعمول می‌تواند نشانه‌ای از سرطان‌های خون یا سرطان غدد لنفاوی باشد.
تعدادی از شرایط خاص که مجموعاً آن‌ها را تحت عنوان اختلالات میلوپرولیفراتیو می‌شناسند، می‌توانند در مغز استخوان رخ دهند. این شرایط در زمانی اتفاق می‌افتند که سلول‌های خونی نابالغ تولید شده و نوعی عدم تعادل را ایجاد نمایند. این شرایط به ندرت اتفاق افتاده و می‌توانند بدخیم یا خوش‌خیم باشند.
نشانه‌ها، علائم و پیامدها
اگر تعداد گلبول‌های سفید خون خیلی بالا باشد، می‌توانید به وجود سرطان یا عفونت در بدنتان شک کنید. یک آزمایش خون برای ارزیابی تعداد گلبول‌های سفید استفاده شده و سایر آزمایش‌ها نیز می‌توانند برای بررسی علت دقیق این مشکل به‌کار گرفته شوند.
» ترجمه و بازنویسی شده توسط مجله پزشکی سلام