لخته شدن خون در ریه ها یا همان آمبولی ریه زمانی اتفاق می افتد که توده ای از خون (لخته) به طور ناگهانی یکی از شریان های ریوی شما را که خون را به ریه ها می فرستد مسدود می کند.
لخته شدن خون در ریه ها می تواند تهدید کننده زندگی باشد و اغلب به دلیل ترومبوز ورید عمقی (DVT) ایجاد می شود. DVT لخته ای است که در برخی از سیاهرگ های عمیق تر پاها ایجاد شده و در بدن حرکت می کند. از دیگر علل لخته شدن خون در ریه ها، عدم فعالیت طولانی مدت و انجام عمل جراحی است.
در این مقاله، به علل، عوامل خطر و پیشگیری از لخته شدن خون در ریه ها خواهیم پرداخت.
سه عاملی که باعث لخته شدن خون در ریه ها می شود
لخته شدن یا انعقاد، یک عملکرد طبیعی بدن است که به بهبودی کمک می کند. اما زمانی که لخته های خون در سیاهرگ ها یا ریه های شما ایجاد می شوند، می توانند جریان خون را مهار کرده و منجر به مشکلات شدیدی گردند. در ادامه سه علت شایع لخته شدن خون در ریه ها بیان شده است.
1- ترومبوز سیاهرگی عمقی
ترومبوز ورید عمقی به ایجاد لخته در وریدهای عمقی پا گفته می شود. این شرایط شایع ترین علت لخته شدن خون در ریه ها است. با این حال، آمبولی ریه نیز می تواند از DVT در قسمت فوقانی بدن، مانند بازو ها نیز ایجاد شود.
2- عمل جراحی
خطر لخته شدن خون در ریه ها به دلایل مختلفی پس از جراحی افزایش می یابد. اولاً، یک جراحی طولانی تر به این معنی است که خون در بدن شما راکدتر بوده و در نتیجه منجر به جریان خون کمتر و افزایش احتمال لخته شدن خون می شود. جراحی همچنین می تواند منجر به آزاد شدن مواد دیگری مانند چربی، حباب هوا یا مایع آمنیوتیک در جریان خون شده که می توانند باعث ایجاد لخته گردند.
3- دوره های طولانی عدم فعالیت و بی تحرکی
در زمانی که بدن در دوره های طولانی مدت حرکت نمی کند، مانند طی یک پرواز طولانی، یک جراحی طولانی، یا استراحت طولانی مدت در رختخواب، ممکن است خطر لخته شدن خون در ریه ها افزایش پیدا کند.
چه چیز هایی خطر لخته شدن خون در ریه را افزایش می دهند؟
علاوه بر دلایل فوق، شرایط یا عوامل زیر می تواند خطر آمبولی ریه را افزایش دهند:
- جراحت یا شکستگی شدید
- سکته
- سرطان
- زایمان و بارداری
- سابقه خانوادگی یا سابقه پزشکی اختلالات لخته شدن خون
- بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)
- دوره های طولانی عدم تحرک
- سیگار کشیدن
- استفاده طولانی مدت از قرص های ضد بارداری یا استروژن درمانی
- چاقی
خطر لخته شدن خون که فقط در ریه ها نیست، در دوران بارداری 5 برابر بیشتر از سایر مواقع است. انجام سزارین خطر لخته شدن خون را دو برابر می کند.
زنده ماندن و بهبودی پس از لخته شدن خون در ریه ها
بسیاری از افراد پس از لخته شدن خون در ریه ها زنده می مانند و به طور کامل بهبود پیدا می کنند. با این حال، بقا به اندازه و شدت لخته خون و سایر عوامل سلامت بستگی دارد.
مطالعه ای که مرگ ناشی از لخته شدن خون ریه را بر اساس شدت بررسی کرد، نشان داد که کمتر از 2 درصد از افرادی که لخته خون ریه کم خطر داشتند، جان خود را از دست دادند. با این حال، 15.1 درصد از افرادی که در این مطالعه دارای لخته خون نسبتا شدید در ریه هایشان بودند، طی 90 روز از بین جان خود را از دست دادند.
به حداقل رساندن خطر لخته شدن خون در ریه ها پس از جراحی یا زایمان
خطر لخته شدن خون ریه پس از جراحی یا زایمان (زایمان واژینال و سزارین) بیشتر است. با این حال، می توانید برای به حداقل رساندن خطر ابتلا به لخته خون در ریه در صورت جراحی، در دوران بارداری یا در حین زایمان، کارهایی از جمله موارد زیر را انجام دهید:
- سابقه خانوادگی خود را بررسی کنید: به جراح خود یا متخصص زنان و زایمان (در صورت بارداری) اجازه دهید تا بداند که آیا شما یا یکی از اعضای خانواده نزدیکتان سابقه لخته شدن خون داشته است؟
- داشتن وزن مناسب: شاخص توده بدنی (BMI) بیش از 30 می تواند خطر لخته شدن خون را افزایش دهد. این خطر به طور قابل توجهی برای افرادی که BMI بالای 40 دارند بیشتر است.
- انجام فعالیت های بدنی: فعالیت بدنی منظم می تواند گردش خون را بهتر کند. همیشه با ارائه دهنده خود بررسی کنید که چه نوع فعالیت بدنی برای شما مناسب است.
- هیدراته بمانید: مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) مصرف 10 لیوان آب یا سایر نوشیدنی های آبرسان را در دوران بارداری و 12 تا 13 لیوان در روز در دوران شیردهی را توصیه می کند.
- مصرف دارو های مناسب: با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود در مورد رقیق کننده های خون که می توانند خطر لخته شدن خون را کاهش دهند، صحبت کنید. ممکن است لازم باشد از دارو هایی استفاده کنید که خطر لخته شدن خون را در طول دوره نقاهت کامل خود که می تواند چندین ماه طول بکشد، کاهش دهند.
مقاله مرتبط: اسیدهای چرب امگا 3 باعث تقویت سلامت ریه می شوند
پیشنهاداتی برای جلوگیری از لخته شدن خون ریه
حتی اگر جراحی نمی کنید، می توانید برای کاهش خطر لخته شدن خون ریه اقدامات زیر را انجام دهید:
- انجام تحرک در سفر های طولانی: هنگام مسافرت از جای خود بلند شوید و به صورت دوره ای قدم بزنید. اگر سوار ماشین هستید، این کار می تواند به این معنی باشد که هر چند ساعت یکبار برای حرکت کردن توقف کرده و راه بروید. در هواپیما در صورت امکان قدم بزنید. مچ پاهای خود را چرخانده و زانو های خود را به طور منظم بالا بیاورید تا گردش خون را تقویت کنید.
- جوراب های فشاری بپوشید: این جوراب ها به جریان خون در پاهای شما کمک می کنند و می توانند ناراحتی را کاهش دهند.
- هیدراته بمانید: کم آبی بدن می تواند خطر ایجاد لخته خون را افزایش دهد.
- ارزیابی مجدد دارو های هورمونی: هورمون درمانی و دارو های ضد بارداری خوراکی می توانند خطر لخته شدن خون در ریه ها را افزایش دهند. ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما می تواند در تعیین اینکه آیا مکمل های هورمونی برای نیاز های سلامتی شما مناسب هستند یا نه و نیز در مورد جایگزین های دارویی به شما کمک کند.
- سیگار را ترک کنید: اگر سیگار می کشید سعی کنید برای همیشه آن را کنار بگذارید.
عوامل خطر غیر قابل کنترل آمبولی ریه
اگرچه می توانید برای کاهش خطر لخته شدن خون در ریه ها اقداماتی انجام دهید، اما برخی از عوامل غیر قابل کنترل وجود دارند. این عوامل شامل موارد زیر می شوند:
- لخته های خونی که از یک تومور به وجود می آیند
- سابقه خانوادگی اختلالات لخته شدن خون
- ژنتیکی که تشکیل لخته خون را افزایش می دهد
- افزایش سن، زیرا خطر لخته شدن خون پس از 40 سالگی افزایش می یابد
خلاصه ای از مطالب گفته شده
لخته شدن خون در ریه اغلب ناشی از DVT یا لخته خونی است که در عمق سیاهرگ های پا ایجاد می شود و سپس به ریه ها می رود. زایمان، جراحی و دوره های طولانی عدم تحرک همگی خطر لخته شدن خون را افزایش می دهند.
شما می توانید برای به حداقل رساندن خطر لخته شدن خون در ریه اقداماتی مانند انجام فعالیت بدنی به طور منظم، هیدراته ماندن و ترک سیگار را انجام دهید. اگر قصد جراحی دارید، در مورد استفاده از دارو های رقیق کننده خون با پزشک خود صحبت کنید.
منابع
ترجمه و بازنویسی شده توسط مجله پزشکی سلام