حجامت درمانی ممکن است در حال حاضر مرسوم باشد، اما روشی جدید و نوظهور نیست. قدمت آن به فرهنگ های مصر باستان، چین و خاورمیانه بر می گردد. یکی از قدیمی ترین کتاب های درسی پزشکی در جهان یعنی پاپیروس ابرس، چگونگی استفاده مصریان باستان از حجامت را در 1550 سال قبل از میلاد توصیف می کند.
در حجامت درمانی درمانگر فنجان های مخصوصی را برای چند دقیقه روی پوست شما قرار می دهد تا مکش ایجاد کنند. افراد مراجعه کننده از این روش برای دستیابی به اهداف متعددی استفاده می کنند، از جمله برای کمک به تسکین درد، کم کردن التهاب، بهبود جریان خون، دستیابی به آرامش و تندرستی و همچنین به عنوان یک نوع ماساژ عمیق و زیر پوستی.
روش کار در حجامت به این صورت است که حجامت ابتدا با گرم کردن لیوان ها یا فنجان های شیشه ای یا سیلیکونی و قرار دادن آن ها روی بدن فرد مراجعه کننده شروع می شود. فنجان ها و لیوان های مورد استفاده در حجامت ممکن است از موارد زیر ساخته شوند:
- شیشه
- بامبو
- سفال
- سیلیکون
روش های مختلفی برای حجامت وجود دارد که عبارتند از:
- خشک
- مرطوب
در طول هر دو نوع حجامت، درمانگر شما یک ماده قابل اشتعال مانند الکل، گیاهان دارویی یا کاغذ را در یک فنجان قرار داده و آن را آتش می زند. با خاموش شدن آتش، فنجان را وارونه کرده و آن را روی پوست شما قرار می دهد.
با سرد شدن هوای داخل فنجان، در فضای احاظه شده خلاء ایجاد می شود. این امر باعث می شود که پوست شما بلند شده و به وسیله ی گشاد شدن و گسترش رگ های خونی شما قرمز شود. لیوان معمولاً تا 3 دقیقه در جای خود باقی می ماند.
در نسخه مدرن تر حجامت، از یک پمپ لاستیکی به جای آتش برای ایجاد خلاء در داخل فنجان یا لیوان استفاده می شود. گاهی اوقات درمانگران از فنجان های سیلیکونی استفاده می کنند که می توانند از جایی به جای دیگر روی پوست شما حرکت کنند تا اثری شبیه ماساژ داشته باشند.
روش حجامت مرطوب با گذاشتن فنجان در محل مورد نظر به مدت زمان حدود 3 دقیقه مکش ملایمی ایجاد می کند. سپس درمانگر فنجان را بر می دارد و از یک چاقوی جراحی کوچک برای ایجاد برش های زیر و سطحی روی پوست شما استفاده می کند. سپس در مرحله بعدی، ساکشن دوم را انجام می دهد تا مقدار کمی خون از بدن شما در نواحی مورد نظر خارج شود.
ممکن است در جلسه اول درمان، 3 تا 5 فنجان یا لیوان مصرف کنید. یا ممکن است فقط یک فنجان را امتحان کنید تا ببینید که روند درمان چگونه پیش می رود. انجمن حجامت بریتانیا خاطر نشان می کند که به ندرت می توان بیش از 5-7 فنجان را در هر بار مراجعه دریافت کرد.
پس از آن درمان، ممکن است یک پماد آنتی بیوتیک و بانداژ برای جلوگیری از عفونت دریافت کنید. پوست شما باید ظرف 10 روز دوباره به حالت طبیعی خود به نظر برسد.
طرفداران حجامت بر این باورند که حجامت مرطوب مواد مضر و سموم را از بدن دفع می کند تا وضعیت درمان و تسکین درد ها را بهبود بخشد، اما این ادعا هنوز ثابت نشده است.
برخی از افراد نیز از روش حجامت سوزنی استفاده می کنند که این روش، درمانگر ابتدا سوزن های طب سوزنی را وارد بدن فرد مراجعه کننده کرده و سپس فنجان ها را روی آن ها قرار می دهد.
بنا به گفته های کلینیک معتبر کلیولند، حجامت می تواند آرتریت، آسم، سندرم تونل کارپال یا میگرن را مدیریت کند. همچنین حجامت می تواند به درد کمر، زانو، گردن و شانه کمک کند و باعث تسکین اینگونه درد ها شود. با این حال، تحقیقات کمی برای نشان دادن اثر بخشی قطعی حجامت انجام شده است.
در عوض، برخی از اثرات مثبت درمانی حجامت ممکن است به دلیل اثر دارونما باشد. اثر دارونما زمانی گفته می شود که فرد با تلقین کردن به خود و فکر کردن به بهبود در اثر یک روش درمانی که به آن اعتماد دارد یا فکر می کند موثر است، باعث بهتر شدن وضعیت درمانی خود شده و در نهایت این اثرات مثبت را متعلق به روش درمانی به کار گرفته شده می داند. به عبارت دیگر، اگر فکر می کنید این روش درمانی حتما و یقینا کار می کند، ممکن است همینطور شود!
یک گزارش که در سال 2015 در مجله Traditional and Complementary Medicine منتشر شد، به این موضوع اشاره دارد که حجامت می تواند به وضعیت ها و مشکلاتی نظیر آکنه، تبخال زوستر و درد کمک کند و در مدیریت این وضعیت ها موثر باشد.
این نتیجه به دست آمده، مشابه یافته های یک مطالعه انجام شده در سال 2012 است که در مجله PLoS One منتشر شده است. در این تحقیق صورت گرفته، جمعی از محققان استرالیایی و چینی 135 مورد مطالعه صورت گرفته از درمان با حجامت را مورد بررسی قرار دادند. آنها به این نتیجه رسیدند که حجامت درمانی ممکن است زمانی موثر باشد که افراد درمان های دیگری مانند طب سوزنی یا دارو هایی را برای بیماری ها و شرایط مختلف خود دریافت کنند، مانند:
- هرپس زوستر
- آکنه
- فلج صورت
- اسپوندیلوز گردنی
اما آن محققان خاطر نشان کردند که بسیاری از مطالعاتی که آنها بررسی کردند ممکن است جانبدارانه بوده باشد و مطالعات بیشتر و تکمیل تری مورد نیاز است.
انجمن حجامت بریتانیا می گوید که از حجامت درمانی برای درمان در موارد زیر استفاده می شود:
- اختلالات خونی مانند کم خونی و هموفیلی
- بیماری های روماتیسمی مانند آرتریت و فیبرومیالژیا
- ناباروری و اختلالات زنان و زایمان
- مشکلات پوستی مانند اگزما و آکنه
- فشار خون بالا
- میگرن
- اضطراب و افسردگی
- احتقان برونش ناشی از آلرژی و آسم
- واریس
هنوز هیچ تحقیق و قطعیتی برای درمان در موارد ذکر شده وجود ندارد.
با اینکه اگر حجامت توسط یک متخصص واجد شرایط و کاربلد انجام شود، روشی بی خطر و بدون مشکل است، اما ممکن است برای همه ی افراد بهترین راهکار و روش درمانی نباشد و می تواند برای برخی افراد عوارض جانبی را با خود به همراه داشته باشد.
عوارض جانبی احتمالی حجامت
شما می توانید این عوارض جانبی را در ناحیه ای که فنجان ها با پوست شما تماس بر قرار می کنند، داشته باشید:
- احساس ناراحتی خفیف
- سوختگی
- کبودی
- عفونت پوستی
همچنین اگر فنجان ها و وسایل مورد استفاده به خون آلوده شوند و به درستی استریل نشده و بین بیماران مختلف استفاده شوند، ممکن است باعث انتقال بعضی بیماری ها مانند هپاتیت B و C بین افراد شوند.
در چه مواردی نباید از حجامت استفاده کنید؟
روش حجامت مرطوب شامل ایجاد یک برش کوچک در پوست است تا خون و سموم از طریق زخم ایجاد شده خارج شوند. بنابراین، اگر از اختلالات خونی رنج می برید یا مشکل لخته شدن خون دارید، این نوع حجامت ممکن است برای شما بهترین روش درمانی نباشد. در این صورت باید با پزشک خود مشورت کنید که آیا حجامت خشک بری شما مناسب است یا نه.
اگر نارسایی کبد، کلیه یا قلب دارید، بهتر است از حجامت خودداری کنید. اگر باردار هستید، حجامت نباید روی شکم یا کمر باشد. از آنجایی که حجامت شامل تماس مستقیم با پوست شما است، نباید در مکان هایی که زخم باز یا عفونت دارید، لیوان ها قرار بگیرند. همچنین باید مراقب بیماری های خونی مانند هپاتیت B و C باشید، اگر فنجان ها در حین استفاده بین بیماران به درستی تمیز نشده باشند.
مرکز ملی سلامت آمریکا می گوید که حجامت می تواند اگزما و پسوریازیس را بدتر کند. حجامت روی پوست سر ممکن است خطرناک باشد زیرا می تواند باعث خونریزی در داخل جمجمه شود. از آنجایی که حجامت اغلب باعث کبودی هایی می شود که تا دو هفته طول می کشد، باید به پزشک خود اطلاع دهید تا آنها مشکوک به آزار و اذیت فیزیکی نباشند.
چند مثال از حجامت در افراد معروف و مشهور
مایکل فلپس قهرمان نام آشنای رشته شنا در المپیک 2016 ریو نه تنها به خاطر مدال های طلایش بلکه به دلیل کبودی های مشکوک روی بدن اش در شنا، خبر ساز شد. او گفت که این کبودی ها ناشی از حجامت است که به بهبود و کاهش درد هایش کمک می کند. وی در مصاحبه ای بعد از المپیک در مورد کبودی هایش اینطور توضیح داد: من این کار (حجامت) را قبل از جلسات تمرینی ام انجام داده ام، تقریباً در هر جلسه تمرینی ای که می روم اینکار را انجام می دهم. بنابراین دیروز چون احساس درد داشتم از مربی خود درخواست حجامت کردم و این کبودی ها نتیجه همین درمان است.
همچنین ممکن است پست کیم کارداشیان چهره مشهور فضای مجازی در مورد حجامت صورت را دیده باشید. همچنین افراد مشهور دیگری مانند گوئینت پالترو و جنیفر آنیستون بازیگران هالیوودی با کبودی های مشابه روی فرش قرمز مراسم اسکار ظاهر شده اند.
چه چیز هایی لازم است تا قبل از حجامت بدانید و انجام دهید؟
قبل از شروع حجامت یا مصرف هر نوع داروی جایگزین یا مکمل دیگری با پزشک خود صحبت کنید. و قبل از اینکه آن را امتحان کنید، حتما به طور مفصل با درمانگر حجامت خود صحبت کنید. چیز هایی که باید از او بپرسید عبارت اند از:
- از حجامت برای چه شرایطی استفاده می کنند؟
- درمانگر در چه زمینه ای آموزش دیده و تخصص دارد؟
- تجربه شما در مورد استفاده از این روش درمانی چیست؟
- آیا در حال حاضر درمان های استاندارد و اصولی را برای شرایطی که دارم دریافت می کنم؟
- آیا دلایلی وجود دارد که نباید حجامت کنم؟
ترجمه و بازنویسی شده توسط مجله پزشکی سلام