BPA مخفف بیسفنول آ ( Bisphenol A)، یک ماده شیمیایی صنعتی است که از دهه 1950 برای ساختن پلاستیک ها و رزین های خاص استفاده می شود.
بسیاری از قوطی های کنسرو شامل BPA، یک ماده ی شیمیایی اند که می توانند هورمون های خاصی را تحت تاثیر قرار دهند ، به طور بالقوه فشار خون و خطر سرطان را افزایش داده و همچنین منجر به مسائل سوء رفتاری شوند.
از دهه ی 1950 یک ماده ی شیمیایی استروژن، BPA، در بدنه ی مواد غذایی کنسرو شده استفاده می شود تا از زنگ زدگی فلز جلوگیری کند. مشکل این است که این ماده ی شیمیایی به مواد غذایی و نوشیدنی ها نیز نفوذ می کند. در حالی که اثرات کامل BPA هنوز ناشناخته اند و اکثر مطالعات انجام شده روی حیوانات صورت گرفته است، بسیاری از پزشکان و دانشمندان نگران این هستند که این ماده می تواند هورمون جنسی و استروژن و تستوسترون را در بدن تغییر دهد که و ممکن است بر روی سیستم تولید مثل و مغز تأثیر بگذارد.
شواهد حاکی از آن هستند که BPA می تواند مغز و سیستم های هورمونی را مختل کند. مطالعه ای در سال ۲۰۱۶ در مجله ی Clinical Endocrinology نشان داد که BPA ممکن است با مقاومت به انسولین و چاقی در زنان مرتبط باشد. مطالعه ای در سال ۲۰۱۷ بر روی موش های صحرایی نشان داد که قرار گرفتن در معرض BPA در سطوح پایین آن هم در دوران بارداری ممکن است نحوه ی پردازش علائم هورمون های گرسنگی را تغییر دهد، که می تواند منجر به مختل شدن درک مغز از علائم گرسنگی و سیری شود. سایر تحقیقات حتی ارتباط بین سطح بالای BPA و خطر مبتلا شدن به سرطان پستان و اختلالات متابولیکی از جمله سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) را نشان می دهند.
با این حال، بیشترین نگرانی در مورد BPA در حین بارداری است. مایدا گالویز ، استاد دانشکده پزشکی محیط زیست و بهداشت عمومی و اطفال در دانشکده ی پزشکی اکهان در کوه ی سینا می گوید: “برای انسان، قرار گرفتن در معرض BPA زمانی که جنین در حال رشد است ممکن است خطر ابتلا به مسائل مربوط به رفتار (مانند بیش فعالی و پرخاشگری)، افزایش بعد از سیتا در دوران بلوغ، چاقی، دیابت، بیماری های قلبی و تغییرات در عملکرد کبد را افزایش دهد.”.
احتمالا، اگر همین حالا کابینت آشپزخانه را باز کنید چند قوطی کنسرو، مانند کنسرو لوبیای سیاه، برخی نخود ها و چند قوطی طعم دار از ماهی تن پیدا خواهید کرد. البته ما همیشه دلیل منطقی هم برای استفاده از کنسرو داریم، هم سریع آماده می شود، هم ارزان است، هم ماندگاری بیشتری دارند و هم تنوع بسیاری دارند. کارن انسل، متخصص تغذیه در نیویورک می گوید: “کنسرو های گوجه فرنگی، لوبیا، کدو تنبل، ماهی تن و ماهی قزل آلا فوق العاده سالم و بسیار به صرفه هستند، چرا که از مدت زمان نگهداری بالایی بهره مندند.”
اگر چه ممکن است به نظر برسد که مواد غذایی کنسرو شده، مواد معدنی کمتری نسبت به غذاهای تازه داشته باشند، اما در واقع کنسرو کردن بر روی پروتئین، کربوهیدرات و محتوای چربی غذا یا میزان مواد معدنی و ویتامین های محلول در چربی (مانند A، D ، E و K) اثر نمی گذارد. آنسل می گوید: چون تهیه کنسرو نیازمند گرمای زیاد است، برخی از ویتامین های محلول در آب (مانند C و B) می توانند آسیب ببینند، اگرچه این مورد در هر غذایی به نحو متفاوتی صورت می گیرد. به گفته ی وی مصرف مواد غذایی کنسرو شده خطراتی را هم به همراه خواهد داشت.
همچنین بخوانید >> بهترین مواد غذایی دارای کمترین میزان کربوهیدرات
طبق گفته ی موسسه ی ملی علوم بهداشت محیطی (NIEHS)، اگر چه BPA در مکان های زیادی از جمله صنعت مهر و موم، دندانپزشکی، تجهیزات پزشکی، لوازم الکترونیکی مصرفی و رسید پول نقد وجود دارد اما منبع اصلی قرار گرفتن در معرض این ماده، مواد غذایی است که مصرف می کنیم. مطالعه ی Johns Hopkins در سال ۲۰۱۶ نشان داد افرادی که تنها یک عدد ماده ی غذایی کنسرو شده را در یک روز مصرف کردند، در مقایسه با مصرف مواد غذایی کنسرو نشده با افزایش ۲۴ درصدی غلظت ادراری BPA مواجه شدند. مصرف دو عدد یا بیشتر از قوطی های مواد غذایی باعث افزایش غلظت BPA تا ۵۴ درصد می شود.
آخرین دستورالعمل سازمان غذا و دارو در مورد BPA، که در سال ۲۰۰۸ منتشر شد اعلام می کند که حد بالای روزانه ی قرار گرفتن در معرض خطر در ۵۰ میکروگرم BPA در هر کیلوگرم وزن بدن می باشد. اما کارشناسان می گویند این توصیه ها دیگر منسوخ شده اند و باید مقدار مصرف بسیار پایین تر باشد. گالوز به گزارشی از EPA اشاره می کند که می گوید برخی مطالعات حیوانی نشان داده اند که دوز کمتر از ۱ میلی گرم و کمتر از ۲ میکروگرم بر کیلوگرم وزن بدن در روز به طور بالقوه می تواند اثرات منفی داشته باشد.
سازمان غذا و دارو می گوید هنوز در حال تحقیق در مورد خطرات و ایمنی BPA هستیم.از سال ۲۰۰۸ استفاده ی BPA در بطری های بچه، فنجان سیب، و فرمول نوزاد ممنوع شده است. با این حال، در سال ۲۰۱۴، سازمان غذا و دارو یک مطالعه بر روی بیش از ۳۰۰ تحقیق را منتشر کرد که هیچ تغییری در توصیه های فعلی آن انجام داده نشده بود. گروه کاری زیست محیطی، در میان دیگر گروه ها، از سازمان غذا و دارو درخواست می کند که حد مجاز را بر روی کمتر از ۱ قسمت در میلیارد (ppb) قرار دهد. گالووز می گوید: “آزمایشات ایمنی قبل از بازار، شفافیت در برچسب زدن مواد غذایی و اطمینان از این که جایگزین ها در حقیقت ایمن تر هستند، به شدت مورد نیاز است.”
در حال حاضر، BPA هنوز در مواد غذایی کنسرو شده استفاده می شود. گزارشی در سال ۲۰۱۶ نشان می دهد که دو مورد از سه قوطی آزمایش شده در ایالات متحده حاوی BPA بودند. بر اساس تحقیقاتی که در سال ۲۰۰۷ توسط مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری منتشر شد، BPA در ادرار بیش از ۹۰ درصد آمریکایی ها قابل تشخیص بود.
همچنین بخوانید >> شیرین کننده های مصنوعی چه هستند؟ حقایق، فواید و خطرات
در دنیای ایده آل، همیشه می توانید از تمام BPA ها اجتناب کنید، اما متاسفانه در حال حاضر این امکان وجود ندارد چرا بسیار شایع شده اند. گالویز می گوید: “توصیه ی کلی ما به خانواده ها این است که در صورت امکان از میوه ها و سبزیجات تازه و یا یخ زده خریداری کنید. از غذاهای کنسرو شده و فرآوری شده اجتناب کنید.” او می گوید که طی تحقیقات، مصرف غذاهای تازه می تواند به کاهش BPA در بدن شما کمک کند. به یاد داشته باشید که مقدار BPA که در معرض آن قرار می گیرید نیز بسته به نوع غذا کاملا متفاوت است. در سال ۲۰۰۹، گزارشی از مصرف کنندگان ۱۹ نوع مواد غذایی متفاوت از جمله سوپ، آب، ماهی تن و سبزیجات را برای تعیین سطوح BPA مورد آزمایش قرار دادند. بدترین کنسرو ها، لوبیای سبز کنسرو شده و سوپ کنسرو شده بودند.
علاوه بر خطرات احتمالی BPA، آنسل خاطرنشان می کند که بسیاری از غذاهای کنسرو شده دارای مقادیر بالایی از سدیم هستند. مصرف بیش از حد سدیم همراه با عوارض جانبی نفخ و نفوذ آب (اگرچه ارتباط آن با فشار خون بالا و سایر عواقب ترسناک سلامتی تحت نظر است) می آید. بنابراین برچسب غذا ها را بخوانید، مارک ها را مقایسه کنید و در صورت امکان ، گزینه های بدون سدیم و یا کم سدیم تر را انتخاب کنید. اگر کنسرو کم نمک در دسترس نیست، بسیاری از متخصصان تغذیه توصیه می کنند که مصرف سدیم را به میزان ۵۰۰ میلی گرم در هر وعده ثابت نگه دارید و مواد غذایی کنسرو شده مانند لوبیا را شستشو دهید که می تواند سدیم آن ها را تا ۴۰ درصد کاهش دهد. از آنجایی که تن، به طور خاص، شامل برخی از جیوه ها می شود، سازمان غذا و دارو توصیه می کند که در هر هفته حداکثر سه تن ماهی کنسرو شده یا یک کنسرو گوشت گوسفند مصرف کنید.
همچنین بخوانید >> اشتباهات ناسالم هنگام گرم کردن مجدد مواد غذایی
آنسل می گوید: “کنسرو ها، راه سریع و ارزانی برای بدست آوردن سبزی ها هستند ولی من به هیچ وجه یک رژیم غذایی مملو از غذاهای کنسرو شده را توصیه نمی کنم. ولی اگر به منظور دریافت غذاهای سالم مانند سبزی ها باشد، مصرف یک عدد کنسرو در روز اشکالی ندارد.”
اگر شما واقعا در مورد BPA نگران هستید، قوطی های بدون BPA را در صورت امکان خریداری کنید و از کالاهای کنسرو شده استفاده نکنید. (حتی قوطی های بدون BPA، بر اساس گزارش مصرف کنندگان در سال ۲۰۰۹، دارای سطوح پایینی از BPA بوده اند، ولی این مقدار بسیار کمتر از دیگر مواد بوده است ( حدود ۲۰ ppb در تن و ۱ ppb در دانه های پخته شده). بر روی محصولات برچسب ها را بررسی کنید و یا از پایگاه داده EWG در مورد محصول و مقدار BPA آن جستجو کنید.
ترجمه و بازنویسی شده توسط مجله پزشکی سلام