سرطان مثانه (Bladder Cancer) زمانی اتفاق می افتد که سلول های مثانه بدون کنترل شروع به رشد می کنند. مثانه اندامی توخالی و بادکنکی شکل در قسمت تحتانی شکم است که ادرار را ذخیره می کند. مثانه دارای یک دیواره عضلانی است که به آن اجازه می دهد برای ذخیره ادرار ساخته شده توسط کلیه ها بزرگتر شود و برای فشار دادن ادرار به خارج از بدن منقبض شود.
در هر طرف ستون فقرات ( بالای کمر) یک کلیه وجود دارد. مثانه و کلیه ها با هم کار می کنند تا سموم و مواد زائد را از طریق ادرار از بدن خارج کنند:
- لوله های ریز در کلیه ها خون را تصفیه و پاک می کنند.
- این لوله ها مواد زائد را خارج کرده و ادرار می سازند.
- ادرار از هر کلیه از طریق یک لوله طولانی به نام حالب به مثانه می رود.
- مثانه ادرار را نگه می دارد تا زمانی که از لوله ای به نام مجرای ادرار عبور کند و از بدن خارج شود.
سرطان مثانه چیست؟
سرطان مثانه زمانی شروع می شود که سلول های مثانه به طور غیر قابل کنترلی رشد می کنند. مثانه یک کیسه خالی است که در قسمت پایین شکم قرار دارد و ادرار را در خود ذخیره می کند. هنگامی که ما ادرار می کنیم، ماهیچه های مثانه منقبض می شوند و ادرار را از طریق لوله ای به نام مجرای ادرار به بیرون هل می دهند.
سرطان مثانه در مقایسه با سایر انواع سرطان ها، نادر است. این سرطان، چهارمین سرطان شایع در مردان بوده و در زنان کمتر شایع است.
کارسینوم اروتلیال یا کارسینوم سلول انتقالی (TCC) شایع ترین نوع سرطان مثانه است و از سلول های اوروتلیال که داخل مثانه را پوشانده اند آغاز می شود. در صورت عدم درمان، سلول های سرطانی می توانند به سایر قسمت های بدن گسترش پیدا کرده و درمان آن را دشوار تر کنند.
همچنین بخوانید >> کارسینوم سلول کلیه چیست؟ راهنمایی برای شایع ترین سرطان کلیه
علت سرطان مثانه چیست؟
دانشمندان هنوز در حال کشف علل دقیق سرطان مثانه هستند. با این حال، آنها فاکتور های خطر خاصی را شناسایی کرده و شروع به درک چگونگی فرآیندی که منجر به ایجاد بیماری می شود کرده اند.
تغییرات در DNA که به عنوان جهش ژنی شناخته می شود، می تواند عملکرد طبیعی سلول های مثانه را مختل کرده و باعث رشد غیر طبیعی و کنترل نشده آنها شود. با گذشت زمان، این تغییرات می تواند منجر به تشکیل سلول های سرطانی شود.
علائم سرطان مثانه
سرطان مثانه می تواند علائم مختلفی داشته باشد. در اینجا پنج علامت هشدار وجود دارد که باید مراقب آنها بود:
- خون در ادرار: این علامت در سرطان مثانه رایج است. رنگ خون می تواند از کمی زنگ زده تا قرمز روشن متغیر باشد. گاهی اوقات، مقدار خون کم است و فقط از طریق آزمایش قابل تشخیص است.
- تکرر ادرار: اگر نیاز به دفع ادرار بیشتر از حد معمول دارید، می تواند نشانه سرطان مثانه باشد.
- درد یا سوزش در هنگام ادرار: احساس درد یا احساس سوزش هنگام ادرار کردن یکی دیگر از علائمی است که باید از آن آگاه بود.
- فوریت برای دفع ادرار: ممکن است حتی زمانی که مثانه شما پر نیست، نیاز شدید به ادرار کردن داشته باشید.
- ادرار شبانه: بیدار شدن چندین بار در طول شب برای ادرار کردن می تواند نشان دهنده یک مشکل بالقوه باشد.
علائم ذکر شده همچنین ممکن است ناشی از شرایط دیگری مانند عفونت ادراری، سنگ کلیه یا بزرگ شدن پروستات باشد.
همچنین بخوانید >> سنگ کلیه چیست؟ انواع، علائم و راه های پیشگیری، تشخیص و درمان
هنگامی که سرطان پیشرفت کرده باشد، امکان به وجود آمدن علائم زیر نیز وجود خواهد داشت:
- مشکل در دفع ادرار
- درد در قسمت پایین کمر در یک طرف
- ناراحتی یا درد در شکم
- درد یا حساسیت در استخوان ها
- کاهش وزن ناخواسته و کاهش اشتها
- تورم در پا ها
- احساس خستگی بیش از حد
اگر هر یک از علائم گفته شده را تجربه کردید، مهم است که با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود مشورت کنید. به یاد داشته باشید که سایر بیماری ها مانند عفونت های دستگاه ادراری یا سنگ کلیه و مثانه نیز می توانند این علائم را ایجاد کنند.
ارائه‌دهنده مراقبت های بهداشتی شما ممکن است درخواست نمونه ادرار یا آزمایش های دیگری را برای کمک به درک علت علائم شما داشته باشد.
همچنین بخوانید >> عوامل خطر و راه های پیشگیری از سرطان کلیه
انواع سرطان مثانه
کارسینوم اروتلیال (که به آن کارسینوم سلول انتقالی نیز می گویند) سرطانی است که در سلول های ادراری، که مجرای ادرار، مثانه، حالب، لگن کلیه و برخی از اندام های دیگر را پوشانده اند، شروع می شود. تقریباً همه سرطان های مثانه، سرطان مجرای ادرار هستند.
سلول های اروتلیال به دلیل تغییر شکل، سلول های انتقالی نیز نامیده می شوند. این سلول ها می توانند زمانی که مثانه پر از ادرار است کشیده شوند و با تخلیه آن کوچک شوند.
انواع دیگر سرطان مثانه که نادر هستند عبارت اند از:
- کارسینوم سلول سنگفرشی: سرطانی است که در سلول های سنگفرشی (سلول های نازک و صاف پوشاننده داخل مثانه) شروع می شود. این نوع سرطان ممکن است پس از تحریک طولانی مدت یا عفونت با یک انگل گرمسیری به نام شیستوزومیازیس که در آفریقا و خاورمیانه شایع است اما در ایالات متحده نادر است، ایجاد شود. هنگامی که تحریک مزمن رخ می دهد، سلول های انتقالی که مثانه را پوشانده اند می توانند به تدریج به سلول های سنگفرشی تبدیل شوند.
- آدنوکارسینوم سرطانی است که در سلول های غده ای که در پوشش مثانه یافت می شوند شروع می شود. سلول های غده ای در مثانه، مخاط و سایر مواد را می سازند.
- کارسینوم سلول کوچک مثانه: سرطانی است که در سلول های عصبی غدد درون ریز (سلول های عصبی مانند که هورمون ها را در پاسخ به سیگنال سیستم عصبی در خون ترشح می کنند) شروع می شود.
عبارات دیگری برای توصیف سرطان مثانه وجود دارد از جمله:
- سرطان مثانه غیر تهاجمی عضلانی: سرطانی است که به دیواره عضلانی مثانه نرسیده باشد. اکثر سرطان های مثانه غیر تهاجمی عضلانی هستند.
- سرطان مثانه مهاجم عضلانی: سرطانی است که از طریق پوشش مثانه و به دیواره عضلانی مثانه یا فراتر از آن گسترش یافته است.
عوامل خطر سرطان مثانه
در حالی که علل دقیق سرطان مثانه هنوز در حال بررسی است، دانستن عوامل خطر و اقدامات لازم برای به حداقل رساندن آنها بسیار مهم است.
- سیگار کشیدن: احتمال ابتلا به این سرطان در افراد سیگاری سه برابر بیشتر از سایرین است.
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی در محل کار: برخی از مواد شیمیایی مانند رنگ، بنزیدین و بتا-ناتیلامین می توانند خطر ابتلا را افزایش دهند. کارگران صنایعی که محصولات لاستیکی، چرمی و درد تولید می کنند نیز در معرض خطر بیشتری هستند.
- برخی دارو ها یا مکمل های گیاهی: داروی دیابت پیوگلیتازون (Actos) و مکمل های ساخته شده با اسید آریستولوکیک با خطر بیشتری از ابتلا به سرطان در ارتباط هستند.
- آرسنیک: در برخی مناطق، آرسنیک موجود در آب آشامیدنی با افزایش خطر مرتبط است.
- عدم مصرف مایعات کافی: مصرف ناکافی مایعات، به ویژه آب، ممکن است باعث خطر ابتلا شود.
- نژاد و قومیت: افراد سفید پوست بیشتر در معرض ابتلا به سرطان مثانه هستند.
- سن: خطر ابتلا با افزایش سن افزایش پیدا کرده و بیشتر موارد در افراد بالای 55 سال رخ می دهند.
- جنسیت: این سرطان در مردان یا افرادی که در بدو تولد مرد هستند شایع تر است.
- تحریک و عفونت مزمن مثانه: شرایطی مانند عفونت ادراری و سنگ مثانه می تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
- سابقه شخصی مشکلات مثانه یا سایر سرطان های ادراری: ابتلا به سرطان مثانه در گذشته یا دارا بودن مشکلات مجاری ادراری خطر ابتلا به سرطان های جدید را افزایش می دهد.
- نا توانی های مادر زادی مثانه: برخی از ناتوانی های مادر زادی نادر مرتبط با مثانه می توانند خطر ابتلا را افزایش دهند.
- ژنتیک و سابقه خانوادگی: داشتن خویشاوندان مبتلا به این سرطان یا جهش های ژنی خاص می تواند باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان مثانه شود.
- شیمی درمانی یا پرتودرمانی: استفاده طولانی مدت از برخی دارو ها یا قرارگیری در معرض تشعشعات در ناحیه لگن می تواند این خطر را افزایش دهد.
همچنین بخوانید >> 20 علامت نادیده گرفته شده سرطان در زنان و مردان
داشتن عوامل خطر به این معنی نیست که شما به این بیماری مبتلا خواهید شد. نداشتن هیچ عامل خطری نیز تضمین کننده محافظت نیست، اما اقداماتی وجود دارد که می توانید برای کاهش احتمال ابتلا خود انجام دهید.
هیچ آزمایش غربالگری برای سرطان مثانه وجود ندارد. هیچ آزمایشی برای کاهش احتمال مرگ ناشی از این سرطان در افراد با خطر متوسط ثابت نشده است. با این حال، ترک سیگار، کاهش قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص و نوشیدن مایعات فراوان می تواند به کاهش خطر کمک کند.
عوامل خطر و نگرانی های خود را با ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتیتان در میان بگذارید. این مکالمات به شما کمک می کند تا سلامت خود را کنترل کرده و خطرات احتمالی را برطرف کنید.
سرطان مثانه با چه سرعتی گسترش می یابد؟
سرطان مثانه بسته به عوامل متعددی می تواند با سرعت های مختلفی گسترش یابد. مرحله سرطان در زمان تشخیص نقش مهمی در تعیین سرعت گسترش آن دارد.
اگر سرطان مثانه برای شما تشخیص داده شود، تیم مراقبت از سرطان شما آزمایشاتی را برای درک میزان گسترش آن در بدن انجام می دهد که به آن مرحله بندی می گویند. مرحله بندی شامل معاینات فیزیکی، بیوپسی، آزمایش های تصویربرداری و گاهی اوقات جراحی است. این کار به تعیین جدیت سرطان و به کار گیری مناسب ترین درمان کمک می کند.
سرطان بر اساس میزان گسترش آن طبقه بندی می شود. برای این سرطان، سیستم مرحله بندی TNM معمولا استفاده می شود. این سیستم یک مرحله را به سرطان شما اختصاص می دهد، مانند مرحله I یا II یا III یا IV. مرحله 0 اولین مرحله است.
شماره مرحله میزان گسترش سرطان را نشان می دهد. اعداد کمتر به معنای وجود سرطان است، در حالی که اعداد بالاتر، مانند مرحله IV، نشان دهنده سرطان پیشرفته تر است. در یک مرحله، یک حرف قبلی نیز یک مرحله پایین تر را نشان می دهد. به عنوان مثال، مرحله IIIB نشان دهنده سرطان پیشرفته تر از مرحله IIIA است.
همچنین بخوانید >> سلول های پیش سرطانی چه هستند و چقدر خطرناکند؟
درمان سرطان مثانه
سرطان مثانه را می توان با استفاده از روش های مختلفی درمان کرد و تیم مراقبت از سرطان شما بر اساس عواملی مانند سن، مرحله سرطان و سلامت کلی شما بهترین گزینه را برای شما تعیین می کند. برخی از درمان های رایج برای سرطان مثانه عبارتند از:
- عمل جراحی: جراحی اغلب برای بسیاری از موارد سرطان مثانه ضروری است. هدف آن حذف سلول های سرطانی است و ممکن است شامل برداشتن بخشی از مثانه (سیستکتومی جزئی) یا کل مثانه (سیستکتومی رادیکال) باشد. در برخی موارد، سایر بافت ها یا غدد لنفاوی مجاور نیز ممکن است برداشته شوند.
- شیمی درمانی: شیمی درمانی شامل استفاده از دارو ها برای از بین بردن سلول های سرطانی یا جلوگیری از رشد آنها است. برای سرطان مثانه، شیمی درمانی می تواند مستقیماً در مثانه (شیمی درمانی داخل مثانه) یا از طریق جریان خون برای هدف قرار دادن سلول های سرطانی در سراسر بدن (شیمی درمانی سیستمیک) انجام شود.
- پرتو درمانی: پرتو درمانی از پرتو های پر انرژی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. می توان آن را به صورت خارجی از یک دستگاه دریافت نمود (تابش پرتو خارجی). پرتو درمانی ممکن است به تنهایی یا در ترکیب با سایر درمان ها استفاده شود.
- ایمونوتراپی: ایمونوتراپی به سیستم ایمنی کمک می کند تا سلول های سرطانی را شناسایی کرده و به آنها حمله کند. برخی دارو ها، مانند مهارکننده های ایست بازرسی ایمنی، پاسخ ایمنی بدن را در برابر سرطان مثانه تقویت می کنند. ایمونوتراپی می تواند در درمان سرطان مثانه پیشرفته یا متاستاتیک موثر باشد.
- درمان باسیلوس Calmette-Guerin (BCG): درمان BCG یک ایمونوتراپی است که به طور خاص برای سرطان مثانه در مراحل اولیه استفاده می شود. شکل ضعیف شده باکتری سل در طول درمان با BCG وارد مثانه می شود. این موضوع به تقویت سیستم ایمنی کمک کرده و به آن اجازه می دهد تا سلول های سرطانی مثانه را شناسایی و از بین ببرد.
- درمان هدفمند: درمان هدفمند از دارو هایی استفاده می کند که بر تغییرات خاصی در سلول های سرطانی، مانند ژن ها یا مولکول های آنها تمرکز دارند. هدف از این کار این است که با مسدود کردن مسیر های خاص یا پروتئین های دخیل در تشکیل تومور، از رشد و گسترش سرطان جلوگیری شود. این دارو ها به روشی هدفمند برای مبارزه با سرطان و کمک به توقف پیشرفت آن عمل می کنند.
هر گزینه درمانی مطرح شده، مزایا و ملاحظات خاص خود را دارد و ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی، شما را در فرآیند تصمیم گیری برای ایجاد یک برنامه درمانی شخصی راهنمایی می کنند.
سرطان مثانه اگرچه نسبتاً نادر است، اما یک نگرانی قابل توجه است، به ویژه برای مردان یا افرادی که در بدو تولد مرد هستند. درک عوامل خطر و شناخت علائم هشدار دهنده، تشخیص زود هنگام و درمان سریع را ممکن می سازد.
اگر سرطان مثانه برای شما تشخیص داده شده باشد، می توانید به طور فعال سلامت و رفاه خود را مدیریت کنید. ضروری است تا از بحث و گفتگو در مورد نگرانی ها، به اشتراک گذاشتن سابقه خانوادگی خود و رسیدگی به هر گونه عوامل خطر با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود دریغ نکنید.
ترجمه و بازنویسی شده توسط مجله پزشکی سلام