آسپرین یک داروی رایج برای تسکین درد های جزئی، درد و تب است. مردم همچنین از آن به عنوان ضد التهاب یا رقیق کننده خون استفاده می کنند.
آسپرین (Aspirin) برای بیش از یک قرن است که به عنوان یکی از اصلی ترین و پر کاربرد ترین قرص ها شاخته و استفاده می شود. شما نیز احتمالاً این قرص را در جعبه دارو های خود گذاشته و موجود دارید. بسیاری از افراد ممکن است تا به حال یک یا چندین بار از قرص آسپرین مصرف کرده باشند. این قرص کارایی های متعددی دارد، مثلا از بین بردن و تسکین درد های به وجود آمده در زندگی روزمره یا کاهش خطر یک رویداد قلبی عروقی.
اما واقعا آسپرین چیست و چگونه در بدن عمل می کند؟ با ما تا انتهای این مقاله همراه شوید تا پاسخ این سوال را بیابید!
آسپرین چیست؟
آسپرین از اسید سالیسیلیک ساخته شده است، یک ترکیب آلی که در یک درختچه معمولی به نام Spiraea یافت می شود. پوست درخت بید سفید نیز حاوی عنصر طبیعی این دارو بوده و هزاران سال است که به طور طبیعی مورد استفاده قرار گرفته است. مصریان باستان از آن برای تسکین و التیام درد مفاصل خود استفاده می کردند و بقراط نیز آن را برای درد زایمان توصیه کرده است.
در سال 1763، دانشمند بریتانیایی Edward Stone، اولین آزمایش را برای نشان دادن قدرت پوست درخت بید انجام داد. او در مجله انجمن سلطنتی پزشکی نوشت که یک داروی معجزه آسا را در پوست یک درخت انگلیسی کشف کرده است: “من به تجربه دریافتم که [آن] یک قابض قوی است و در درمان ناراحتی و اختلالات متناوب بسیار مؤثر است.”
یک قرن بعد، در سال 1874، یک پزشک بریتانیایی دیگر یعنی Thomas MacLagan، از سالیسین، عنصر فعال آسپرین، در بیماران مبتلا به تب روماتیسمی استفاده کرد. پس از افزایش تدریجی دوز مصرفی خود برای بررسی ایمنی آن، Thomas MacLagan شروع به دادن آن به بیمارانش کرد. گزارش های او در مجله انجمن سلطنتی پزشکی (Royal Society of Medicine) منتشر شده است.
توقف ناگهانی علائم دردناک و کاهش سریع همزمان نبض و دما، بلافاصله پس از تجویز سالیسین انجام شد که نمی توان این علائم را به استفاده از آن نسبت داد.
همچنین بخوانید >> آلپرازولام یا زاناکس چیست؟ نحوه استفاده، دوز مصرفی و خطرات
آسپرین چگونه عمل می کند؟
در حالی که آسپرین یک داروی پایه ای و ساده به نظر می رسد، تاثیر آن بر بدن پیچیده است. ما زمانی درد را احساس می کنیم که ضربه در بدن سیگنال های آن درد را به مغز منتقل کند.
لیپید های تولید شده از درد در سلول ها وارد آنزیمی به نام سیکلواکسیژناز شده که سپس باعث تولید پروستاگلاندین ها (گروهی از لیپید های مشابه هورمون هایی که درد و التهاب را در محل آسیب بافتی یا عفونت ایجاد و تنظیم می‌کنند) می‌شود.
در داخل آنزیم، این لیپید ها مواد پیام رسان درد را تشکیل می دهند که در گیرنده های درد در انتهای عصب قرار می گیرند و سپس سیگنال های درد را به مغز منتقل می کنند.
آسپرین عضوی از گروهی از دارو های شناخته شده به عنوان دارو های ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) است که با مسدود کردن آنزیمی که باعث التهاب می‌شود، باعث می شود تا پیام رسان در تولید درد ناتوان بماند.
همچنین بخوانید >> عوارض های جانبی دارو ها که نباید آنها را نادیده بگیرید
تاثیر آسپرین در تسکین و کاهش درد و تورم
آسپرین می تواند از درد خفیف گرفته تا درد های متوسط، تورم یا مواردی که درد و تورم با بسیاری از مشکلات سلامتی مرتبط هستند را تسکین دهد، مانند:
- سردرد
- سرماخوردگی یا آنفولانزا
- رگ به رگ شدن و کشیدگی
- گرفتگی های قاعدگی
- شرایط طولانی مدت، مانند آرتریت و میگرن
برای درد های شدید، پزشک ممکن است استفاده از آسپرین را در کنار داروی دیگری مانند مسکن های ضد درد مخدر یا یک داروی NSAID دیگر توصیه کند.
آسپرین همچنین می تواند به درمان درد و تورم مرتبط با بیماری های مزمن زیر کمک کند:
- شرایط روماتیسمی، از جمله آرتریت روماتوئید، استئوآرتریت، و سایر شرایط التهابی مفصل
- لوپوس اریتماتوی سیستمیک
- التهاب اطراف قلب که به عنوان پریکاردیت شناخته می شود
همچنین پزشکان ممکن است آسپرین با دوز پایین را به افراد دارای این شرایط توصیه کنند:
- افرادی با آسیب شبکیه که رتینوپاتی نیز نامیده می شود
- کسانی که بیش از 10 سال دیابت دارند
- افرادی که دارو های ضد فشار خون مصرف می کنند
- بیمارانی با خطر ابتلا به سرطان کولورکتال
تاثیر آسپرین در کاهش خطر لخته شدن خون و درمان بیماری های قلبی و عروقی
این دارو همچنین ابزاری قدرتمند برای کاهش خطر لخته شدن خون است. لخته های خون زمانی تشکیل می شوند که فیبرین (رشته های پروتئینی که شبکه ای را در رگ های خونی تشکیل می دهند)، شروع به جمع شدن کرده و باعث می شوند تا پلاکت ها و سلول ها جمع شده و در تور گیر کنند. در این حالت، آسپرین تشکیل لخته را مختل می کند.
به بیان دیگر آسپرین باعث می‌شود که سلول ها و پلاکت های خون کمتر چسبنده شوند، بنا بر این آنها به هم نمی‌چسبند و رگ‌ها را مسدود نمی کنند.
پزشکان ممکن است بلافاصله پس از بروز حمله قلبی، سکته مغزی یا یک رویداد قلبی عروقی دیگر برای فرد بیمار، آسپرین تجویز کنند تا از تشکیل لخته و مرگ بافت قلبی جلوگیری کنند.
آسپرین همچنین می تواند بخشی از یک برنامه درمانی برای افرادی باشد که اخیراً موارد زیر را داشته اند:
- جراحی بازسازی عروق، مانند آنژیوپلاستی یا جراحی بای پس عروق کرونر
- یک سکته کوچک یا حمله ایسکمیک گذرا
- سکته مغزی ایسکمیک که در اثر لخته شدن خون ایجاد می شود
با این حال، باید توجه داشته باشید که نباید روزانه و به طور دائم آسپرین مصرف کنید، مگر اینکه در معرض خطر حوادث قلبی عروقی باشید و یا پزشکتان مصرف آن را توصیه و تجویز کرده باشد.
این دارو می تواند توانایی لخته شدن خون را در برخی افراد کاهش داده و خطر خونریزی را افزایش دهد.
پزشک ممکن است مصرف آسپرین به صورت روزانه با دوز کم را در شرایطی خاص تجویز کند. این شرایط عبارت اند از افرادی که:
- بیماری قلبی یا عروق خونی دارند
- شواهدی از جریان خون ضعیف به مغز دارند
- کلسترول خون بالا دارند
- فشار خون بالا یا شدت خون بالا دارند
- دیابت دارند
- سیگاری هستند
همچنین بخوانید >> ایست قلبی چیست و چه عواملی باعث آن می شوند؟
با این حال، مجددا توجه به این نکته ضروری است که برای افرادی که این مشکلات گفته شده را ندارند، خطرات استفاده طولانی مدت آسپرین می تواند از مزایای آن بیشتر باشد.
توصیه های انجام گرفته در سال 2016 توسط گروه ویژه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده آمریکا می گوید که بزرگسالان در رنج سنی 50 تا 59 سال می توانند به صورت روزانه آسپرین را مصرف کرده تا از سرطان کولورکتال و همچنین بیماری های قلبی عروقی جلوگیری کنند. با این حال، این راهنمایی فقط برای بزرگسالان در محدوده سنی گفته اعمال می شود که دارای شرایط زیر هستند:
- حداقل 10 درصد خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی در طول 10 سال را داشته باشند
- خطر خونریزی بالایی ندارند
- حداقل 10 سال امید به زندگی داشته باشند
- مایل به مصرف دوز کم روزانه حداقل به مدت 10 سال هستند
آیا مصرف آسپرین برای کودکان بی خطر است؟
پزشکان معمولا آسپرین را برای استفاده در افراد زیر 18 سال توصیه نمی کنند.
این امر به این دلیل است که مصرف آسپرین در سنین پایین می تواند خطر یک بیماری جدی به نام سندرم ری را افزایش دهد که می تواند پس از یک عفونت ویروسی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا یا آبله مرغان ظاهر شود. سندرم ری می تواند منجر به آسیب دائمی مغز یا مرگ شود.
با این حال، در صورت ابتلا به بیماری کاوازاکی یا جلوگیری از تشکیل لخته های خون پس از جراحی قلب، پزشک ممکن است برای کودک تحت نظارت آسپرین تجویز کند.
برای کودکان، پزشکان معمولا به جای آسپرین، استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن (ادویل) را در دوز های مناسب و کنترل شده توصیه می کنند.
عوارض جانبی، خطرات و اقدامات پیشگیرانه و احتیاطی مصرف آسپرین
افراد مبتلا به شرایط زیر باید در مصرف آسپرین احتیاط کنند و فقط در صورت توصیه پزشک باید آن را مصرف کنند:
- اختلالات خونریزی مانند هموفیلی
- فشار خون بالا کنترل نشده
- آسم
- زخم معده یا معده
- بیماری کبد یا کلیه
تحت نظارت پزشک، افرادی که باردار هستند یا در دوران شیردهی قرار دارند، ممکن است آسپرین با دوز پایین مصرف کنند. پزشکان معمولا آسپرین با دوز بالا را در دوران بارداری توصیه نمی کنند.
هرکسی که به آسپرین یا هر NSAID دیگری مانند ایبوپروفن آلرژی شناخته شده دارد، باید از مصرف این گونه دارو ها اجتناب کند.
پزشکان در هنگام سکته از آسپرین استفاده نمی کنند زیرا همه سکته ها ناشی از لخته شدن خون نیستند. در برخی موارد، آسپرین می تواند سکته را بدتر کند.
همچنین، هرکسی که به طور منظم الکل مصرف می کند یا تحت درمان دندانپزشکی یا جراحی، هر چند کوچک است، باید قبل از مصرف آسپرین با پزشک معالج خود مشورت کند.
شایع ترین عوارض جانبی آسپرین عبارتند از:
- تحریک معده یا روده
- سوء هاضمه
- حالت تهوع
عوارض جانبی زیر کمتر از موارد بالا رایج است:
- تشدید علائم آسم
- استفراغ
- التهاب معده
- خونریزی معده
- کبودی
آسپرین همچنین می تواند عوارض جانبی بسیار جدی داشته باشد، مانند خونریزی در مغز یا معده یا نارسایی کلیه. یک عارضه جانبی نادر آسپرین با دوز کم روزانه، سکته هموراژیک است.
تداخلات دارویی
یک تداخل ممکن است شامل یک دارو باشد که اثر بخشی داروی دیگر را کم کند یا ترکیب آن دو باهم خطرناک باشد.
آسپرین می تواند با بسیاری از دارو ها تداخل داشته باشد. برخی از این موارد عبارتند از:
- مسکن های ضد التهابی: به عنوان مثال می توان به دیکلوفناک، ایبوپروفن و ناپروکسن اشاره کرد. مصرف این نوع دارو ها همراه با آسپرین می تواند خطر خونریزی معده را افزایش دهد.
- مهار کننده های انتخابی باز جذب سروتونین و سایر دارو های ضد افسردگی: به عنوان مثال می توان به سیتالوپرام، فلوکستین، پاروکستین، ونلافاکسین و سرترالین اشاره کرد. در ترکیب با آسپرین، هر یک از اینها می تواند خطر خونریزی را افزایش دهد.
- وارفارین: آسپرین در ترکیب با این رقیق کننده خون می تواند اثرات ضد انعقادی دارو را کاهش داده و خطر خونریزی را افزایش دهد. با این حال، شرایطی وجود دارد که این ترکیب ممکن است مفید باشد.
- متوترکسات: آسپرین در ترکیب با این دارو که در درمان سرطان و برخی بیماری های خود ایمنی استفاده می شود، می تواند حذف دارو را سخت تر کرده و به طور بالقوه منجر به سطوح سمی متوترکسات شود.
کلام پایانی
آسپرین یک داروی شگفت انگیز بوده که هزاران سال است که به طور طبیعی و یک قرن است که به شکل کنونی، وجود داشته و مورد استفاده قرار گرفته و می گیرد.
در حالی که ممکن است همیشه مکانیسم نحوه عملکرد آن در بدن را درک نکرده باشیم، اما مدتهاست که از تاثیر آن آگاهیم. از درد مفاصل گرفته تا تب، بیماری های قلبی عروقی و خواص ضد انعقادی.
آسپرین می تواند به پیشگیری و درمان طیف وسیعی از مشکلات سلامتی کمک کند، اما افراد زیر 18 سال نباید آن را بدون راهنمایی پزشکی مصرف کنند.
آسپرین بدون نسخه یا با نسخه در دسترس است. همیشه دستور العمل های روی برچسب یا راهنمایی های پزشک را دنبال کنید. این امر به ویژه برای افرادی که احتمال بیشتری برای تجربه عوارض جانبی دارند بسیار مهم است.
آسپرین برای همه بی خطر نیست، به خصوص در دوز روزانه. گزینه های دیگر برای تسکین درد خفیف شامل سایر NSAID ها مانند ایبوپروفن و استامینوفن است.
ترجمه و بازنویسی شده توسط مجله پزشکی سلام