هنگامی که جریان خون مغز قطع می شود، سکته مغزی رخ می دهد. تقریباً در 80 درصد موارد، لخته خون یا انسداد شریان علت این امر است. سکته مغزی همچنین می تواند زمانی رخ دهد که یک رگ خونی آسیب دیده باشد.
سکته مغزی یکی از علل اصلی ناتوانی و مرگ در جهان است. علیرغم آمار خیره کننده، بسیاری از مردم هنوز از علائم هشدار دهنده سکته مغزی و اینکه چرا باید در هنگام مشاهده آنها به سرعت دست به کار شد، بی اطلاع هستند.
طبق بررسی وضعیت سکته مغزی، کمتر از یک نفر از هر 4 نفر از علائم سکته مغزی خود آگاه است. علاوه بر این، تنها 41 درصد از افراد سکته مغزی را عامل نگرانی می دانستند و تنها 23 درصد از عوامل خطر مرتبط با آن آگاه بودند. این فقدان آگاهی یکی از عوامل مهم در بروز رو به رشد این عارضه بوده است.
عواقب سکته مغزی می تواند منجر به پیامد های فیزیکی و عاطفی پایدار بر زندگی بیمار شود. این تغییرات می تواند کیفیت زندگی را کاهش داده و اغلب نیاز به مراقبت های گسترده و منابع مالی دارد. همه اینها بر اهمیت شناخت علائم/نشانه هشدار دهنده، مدیریت عوامل خطر و مداخله به موقع برای کاهش پیامد های این وضعیت تغییر دهنده زندگی تاکید می کند.
در ادامه برخی از علائم رایج سکته مغزی آورده شده است:
- بی حسی یا ضعف ناگهانی: بی حسی یا ضعف ناگهانی در بازو، پا یا صورت، به طور کلی در یک طرف بدن، یکی از رایج ترین نشانه های سکته مغزی است. افتادگی یک طرف صورت نیز می تواند یک علامت باشد.
- مشکل در صحبت کردن: مشکلات گفتاری، مانند گفتار نامفهوم یا اشکال در تلفظ صحیح کلمات، نیز از نشانه های سکته مغزی هستند.
- اختلال در بینایی: تاری یا سیاه شدن ناگهانی دید در یک یا هر دو چشم می تواند نشان دهنده سکته باشد.
- سردرد شدید: سردرد ناگهانی و شدید بدون هیچ دلیلی نیز می تواند نشان دهنده سکته باشد. این موضوع در سکته های هموراژیک، که در آن رگ خونی در مغز می ترکد، بیشتر دیده می شود.
- سرگیجه و عدم هماهنگی: افرادی که دچار سکته مغزی می شوند ممکن است احساس سبکی سر و بی ثباتی داشته باشند، در راه رفتن با مشکل مواجه شده و کمبود شدید هماهنگی را تجربه کنند.
مقاله مرتبط: ارتباط بین دیابت و افزایش خطر سکته ی مغزی
سریع ترین راه برای تشخیص اینکه آیا یک فرد دچار سکته مغزی شده است، استفاده از «BE FAST» است، مخفف و ابزاری ارزشمند که در آن هر حرف جنبه ای مهم از علائم سکته را نشان می دهد:
- از دست دادن تعادل (B: Balance)
- از دست دادن بینایی در یک یا هر دو چشم (E: Eyes)
- افتادگی در یک طرف صورت (F: Face)
- احساس ضعف یا بی حسی در یکی از بازو ها (A: Arms)
- ابهام در گفتار، آیا بیمار قادر به صحبت کردن یا درک دیگران نیست؟ (S: Speech)
- زمان تماس با خدمات اورژانس و تلاش برای دریافت مراقبت های اورژانسی در اولین فرصت است (T: Time)
اهمیت مداخله فوری پزشکی
مراقبت فوری پزشکی در مواقعی که مشکوک به سکته مغزی باشید، حیاتی است. هر دقیقه مهم است، زیرا مداخله زود هنگام می تواند به کاهش آسیب مغزی کمک کند. اگر شما یا اطرافیان شما هر یک از علائم ذکر شده در بالا را نشان داد، در تماس با کمک پزشکی تردید نکنید. در اینجا چند نکته اضافی وجود دارد:
- تماس با 115 یا خدمات اضطراری: در ایران، شماره گیری 115 شما را به خدمات اورژانسی، از جمله آمبولانس، متصل می کند. تا حد امکان اطلاعات بیشتری در مورد وضعیت و موقعیت فرد ارائه دهید.
- منتظر نمانید: منتظر نمانید تا ببینید آیا علائم بهبود می یابند. حتی اگر به نظر می رسد علائم ناپدید می شوند، می توانند برگردند یا بدتر شوند. اقدام فوری ضروری است.
- به زمان توجه کنید: اگر شما دچار سکته مغزی احتمالی شده اید، به زمانی که علائم برای اولین بار ظاهر شدند توجه کنید. این اطلاعات می تواند به متخصصان پزشکی کمک کند تا مناسب ترین درمان برای شما را تعیین کنند.
- رانندگی نکنید: سعی نکنید شخص را به تنهایی به بیمارستان منتقل کنید. پرسنل آمبولانس برای ارائه مراقبت های اولیه حیاتی آموزش دیده اند و درمان در مسیر برای فرد ایمن تر است.
علاوه بر این، بیماران سکته مغزی اگر به یک مرکز آماده سکته مغزی برسند و در یک “دوره طلایی” 4.5 ساعته تحت درمان قرار گیرند، شانس بسیار بیشتری برای زنده ماندن و اجتناب از آسیب طولانی مدت مغزی دارند.
درمان به موقع در این دوره طلایی می تواند آسیب سلول های مغز را کاهش داده و معکوس کند و از ناتوانی و عوارض طولانی مدت جلوگیری کند. یک مرکز آماده برای سکته مغزی، بیمارستانی با روش‌های تشخیصی سریع 24 ساعته مانند سی‌تی اسکن، امکانات MRI، و یک تیم اختصاصی پاسخ دهی به سکته مغزی است که برای ارائه مراقبت های اضطراری سکته مغزی مجهز است.
این مقاله توسط دکتر وینیت سوری، مشاور ارشد مغز و اعصاب و مشاور دانشگاهی، بخش علوم اعصاب بیمارستان ایندراپراستا آپولو دهلی نو نوشته شده است.
منبع
1- Spotting Stroke: Do Not Ignore These Warning Signs And Symptoms
ترجمه و بازنویسی شده توسط مجله پزشکی سلام