با گذر نسبی جهان از همه گیری کرونا، به نظر می رسد یک تهدید ویروسی دیگر در حال بازگشت می باشد، بیماری سرخک. بیماری بسیار مسری دوران کودکی که زمانی تصور می شد به لطف واکسن ها تقریباً ریشه کن شده است، اکنون در بسیاری از کشور ها در حال ظهور مجدد نگران کننده ایست.
در کنگره جهانی میکروبیولوژی بالینی و بیماری های عفونی اروپایی امسال در اسپانیا، کارشناسان برجسته زنگ خطر را در مورد افزایش تعداد و وسعت شیوع سرخک در سراسر جهان به صدا درآوردند. دکتر Patrick O’Connor، از مقر سازمان بهداشت جهانی در سوئیس، ارزیابی هوشیارانه ای از چشم انداز جهانی سرخک را ارائه نمود که در ادامه به آن میپردازیم.
به گفته Patrick O’Connor، مجموع موارد سرخک گزارش شده در سال 2024 تا به امروز، در مسیری قرار دارد که با 321582 مورد موقتی که در سال 2023 ثبت شده بود، مطابقت داشته یا از آن فراتر می رود.
در حالی که تاخیر های صورت گرفته در گزارش ها به این معنی است که رقم واقعی سال 2024 احتمالاً بسیار بیشتر از 94481 مورد شمارش شده تا اوایل ماه آوریل می باشد، واضح است که روند در جهت اشتباهی حرکت می کند. این 321582 مورد سرخک در سال 2023 تقریباً دو برابر تعداد ثبت شده در سال 2022 (171153) بود.
نزدیک به نیمی از موارد امسال در منطقه اروپایی WHO رخ داده است و کشور هایی مانند یمن، آذربایجان و قرقیزستان بالاترین نرخ ابتلا به سرخک را در جهان دارند.
محققان نگران هستند که تعداد کشور هایی که با شیوع گسترده یا مخرب دست و پنجه نرم می کنند، که به عنوان 20 مورد در هر میلیون نفر در طی 12 ماه ادامه یافته تعریف می شود، از 17 به 51 در طول یک سال یعنی چیزی حدود سه برابر بیشتر شده است.
دکتر Patrick O’Connor در یک بیانیه مطبوعاتی گفت: “در دهه گذشته پیشرفت های قابل توجهی در جهت حذف سرخک و سرخجه حاصل شده است. کمیسیون های تأیید منطقه ای برای رفع سرخک و سرخجه (RVCs) از تمام مناطق WHO همه گزارش های ملی سرخک و سرخجه 2023 را در سال 2024 بررسی خواهند کرد.”
شیوع گسترده و انتقال مداوم سرخک همیشه یک نگرانی بوده و می تواند دستیابی به حذف و حفظ آن را چالش برانگیز سازد.
واکسیناسیون کلید جلوگیری از ابتلا به سرخک است، زیرا ویروس به راحتی در بین افراد محافظت نشده پخش می شود.
ویروس سرخک بسیار عفونی بوده و هر گونه شکاف در واکسیناسیون می تواند خطر شیوع را افزایش دهد. بنابراین، پوشش باید بالا، اما یکنواخت و عادلانه باشد.
Hanna Nohynek، پروفسور موسسه فنلاند برای سلامت و رفاه در هلسینکی، خاطر نشان می کند که موارد سرخک در جهان در سال 2019 به ویژه در آفریقا، جایی که پوشش واکسن در آن کمتر می باشد، در حال افزایش بوده است.
همه‌گیری کووید-19 به جهت کاهش تماس با انسان، به طور موقت گسترش سرخک و سایر ویروس‌های تنفسی را کاهش داد. با این حال، واکسیناسیون های معمول دوران کودکی را نیز مختل کرد و بسیاری از جوانان را بدون محافظت رها نمود.
در طول همه گیری کرونا، بسیاری از کودکان واکسینه نشدند و واکسن های جبرانی به آنها نرسیده است. بنابراین اکنون شاهد افزایش مجدد موارد ابتلا به سرخک در مناطق مختلف جهان هستیم.
علیرغم چالش های کنونی، واکسیناسیون سرخک یک روند موفقیت آمیز در بهداشت عمومی بوده است، هرچند ناتمام.
دکتر Patrick O’Connor تخمین می زند که ایمن سازی در برابر سرخک از حدود 57 میلیون مرگ در سراسر جهان بین سال های 2000 تا 2022 جلوگیری به عمل آورد. تنها در منطقه اروپایی سازمان بهداشت جهانی، مرگ و میر سالانه سرخک با 98 درصد کاهش از 3584 در سال 2000 به 70 مورد در سال 2022 رسید.
دکتر Patrick O’Connor می گوید: “در طول 20 سال گذشته، پیشرفت قابل توجهی در جهت دستیابی به از بین بردن سرخک و سرخجه صورت گرفته است. به منظور تحکیم و حفظ آن دستاورد ها، ما باید از پوشش ایمن سازی زیاد، یکنواخت و عادلانه و دسترسی قوی و واکنش سریع به شیوع بیماری اطمینان حاصل کنیم.
Hanna Nohynek به حذف موفقیت آمیز سرخک از منطقه سازمان جهانی بهداشت در قاره آمریکا در سال 2016 به عنوان الگویی برای تقلید اشاره کرد.
وی افزود: استراتژی برنده شامل ترکیبی از کمپین های ملی برای کودکان، تقویت واکسیناسیون معمول برای رسیدن به پوشش 95 درصدی و دوزهای پیگیری دوره ای بود. اراده سیاسی، زیرساخت های بهداشتی قوی و اعتماد عمومی به واکسن ها نیز اجزای اصلی آن بودند.
در مقابل، پوشش جهانی با اولین دوز واکسن سرخک در سال 2022 به 83 درصد کاهش یافت، سه درصد کمتر از سطح قبل از همه‌گیری و بسیار کمتر از آستانه 95 درصدی لازم برای جلوگیری از شیوع. 33 میلیون کودک واکسن سرخک را که باید دریافت می کردند، از دست دادند.
برای بازگشت به مسیر صحیح، کشور ها باید علل ریشه ای کاهش پوشش واکسن مانند موانع دسترسی، چالش های لجستیکی و دودلی را شناسایی کرده و با آنها مقابله کنند.
رویکرد های نوآورانه مانند چسب های واکسن بدون سوزن نیز می توانند به بستن شکاف های ایمن سازی کمک کنند.
اکنون که سرخک آماده بازگشت است، فرصتی برای تردید باقی نمانده. پیش‌بینی ها نشان می دهد که واکسیناسیون سرخک از ۷۵ درصد از مرگ های قابل پیشگیری در دوران کودکی بین سال های ۲۰۲۱ تا ۲۰۳۰ تنها با صرف هزینه نسبتا اندکی جلوگیری کرده است.
در حالی که جهان برای مهار سرخک و محافظت در برابر بیماری ها سخت مبارزه می کند، کارشناسان موافق هستند که زمان اقدام اکنون فرا رسیده است.
ترجمه و بازنویسی شده توسط مجله پزشکی سلام